Aleksandra Skowrońska z d. Michalska (ur. 1929, Łódź) – sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim. W 1953 roku ukończyła studia chemiczne na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1960 roku obroniła pracę doktorską na Politechnice Łódzkiej. W latach 1962-1971 pracowała w łódzkiej pracowni (później zakładzie) Instytutu Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk, a od 1972 roku w powstałym wówczas Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN. Habilitowała się w roku 1976 na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Tytuł naukowy profesora uzyskała w 1988 roku. Od 1991 do 2002 roku piastowała funkcję kierownika Zakładu Związków Heteroorganicznych CBMiM PAN. Prof. Aleksandra Skowrońska jest laureatką nagród Polskiej Akademii Nauk oraz wspólnej nagrody PAN i Niemieckiej Akademii Nauk (1984). Została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Warszawskim Krzyżem Powstańczym.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1929 r. w Łodzi. Ojciec był chemikiem, pracował u Scheiblera i Grohmana, rodzina mieszkała w służbowym mieszkaniu.
[00:00:40] Szczęśliwe dzieciństwo przerwane wybuchem wojny – ojciec brał udział w obronie Warszawy, wracając do Łodzi zachorował na zapalenie płuc i zmarł. Rodzice poznali się w POW – patriotyczne wychowanie dzieci. Przedstawienie rodziców: Edwarda i Lucyny Michalskich. Rodzina ojca mieszkała w Warszawie, jego brat Jan był znanym bibliofilem.
[00:03:40] Ojciec zmarł 24 listopada 1939 – próba wyrzucenia rodziny z mieszkania – pomoc sąsiada, Niemca Lachmana. Ucieczka z kamienicy – matka z boh. zatrzymała się u siostry. Przeprowadzka do mieszkania, z którego wypędzono Żydów – wyjazd przez zieloną granicę do Warszawy. [+]
[00:07:42] Matka była z zawodu nauczycielką. Wejście Niemców do Łodzi – nielegalne przekroczenie granicy w drodze do Warszawy.
[00:11:00] Rodzina zatrzymała się u ciotki na Żoliborzu przy ul. Mickiewicza, potem w wynajętym pokoju w domu „pod Matką Boską”. Przeprowadzka do mieszkania przy ul. Elektoralnej.
[00:13:25] Boh. za namową kuzynki wstąpiła do Szarych Szeregów – przeszkolenie wojskowe, kolportaż „Biuletynu Informacyjnego”. Pewnego dnia boh. zabrała kilka gazetek do domu – rewizja w kamienicy. [+]
[00:16:35] Próbny alarm na trzy dni przed wybuchem powstania [przerwane].
[00:17:20] Próbny alarm na trzy dni przed wybuchem powstania – reakcja matki. Oczekiwanie, że walka będzie trwała trzy dni. [+]
[00:18:40] Wsypa – zawieszenie działalności w harcerstwie. Kolega Jerzy Burski zaproponował, by boh. została sanitariuszką – kurs sanitarny prowadziła Zofia Straszewicz, studentka medycyny. Boh. nie wiedziała, do jakiej organizacji wstąpiła, potem okazało się, że była w szeregach batalionu „Odwet”, dowódcą oddziału był por. Juliusz Sobolewski „Roman”. Pseudonim boh.
[00:23:32] Boh. miała się stawić na ul. Lekarskiej, gdzie w jednej z willi był punkt sanitarny, w którym lekarzem był dr Tadeusz Orłowski (po wojnie wykonał pierwszy w Polsce przeszczep nerki). Kontakty z koleżankami i kolegami po wojnie – chorągiew batalionu. Wspomnienie koleżanki z Żoliborza Hanny Hołubowicz i kolegi Andrzeja Burakiewicza, który także walczył w szeregach batalionu „Odwet” i zmarł w obozie koncentracyjnym.
[00:29:15] Podczas odbierania gazetek na Placu Zbawiciela pojawił się niemiecki patrol [przerwane].
[00:30:30] Podczas odbierania gazetek na Placu Zbawiciela pojawił się niemiecki patrol – wycofanie się z placu.
[00:31:45] Zła organizacja zaplecza – punkt sanitarny mieścił się przy ul. Lekarskiej, a oddział walczył na Kolonii Staszica – niebezpieczne przejście przez Aleję Niepodległości. W punkcie było niewielu rannych. Jedzenie powstańcom przynosiła Nelly Gałecka-Strug, wdowa po pisarzu. [+]
[00:35:45] Boh. miała dyżur w puncie sanitarnym – wejście własowców – ustawienie boh. i jej koleżanek przy ogrodzeniu, okradzenie dziewczyn. Uzbrojenie oddziału, pierwsze starcia. Przejście oddziału do Śródmieścia. Boh. dotarła do barykady przy ul. Śniadeckich. W kilka dni później własowcy weszli na ulicę Lekarską, mężczyzn rozstrzelali, a kobiety trafiły na Zieleniak. [+]
[00:42:34] Boh. zaczęła spisywać swoje powstańcze wspomnienia, ale nie dokończyła ich.
[00:44:00] Oddział znalazł się w budynku Wydziału Architektury przy ul. Lwowskiej – straty wśród powstańców i ludności cywilnej – groby na dziedzińcu. Polskie flagi i legitymacje dla powstańców. Boh. pomagała w szpitalu polowym przy ul. Lwowskiej, w którym pracował m.in. prof. Stefanowski – warunki w szpitalu. Bombardowania stolicy – poszukiwanie leków. Pomoc ludziom uwięzionym w ruinach. [+]
[00:50:27] Boh. pomagała odprowadzać do szpitala rannych, którzy wychodzili z kanału. [+]
[00:53:15] [Przerwa techniczna, wyciemnienie]
[00:55:22] Spotkanie z bratową po przybyciu na Wydział Architektury.
[00:56:12] Boh. znalazła się na Wydziale Architektury i tu spotkała bratową. Pozwolenie na odwiedzenie rodzin – niebezpieczne przejście przez Aleje Jerozolimskie. [+]
[00:58:24] Śmierć chłopaka na noszach – boh. przez wiele lat pamiętała jego twarz. [+]
[00:59:18] Warunki na Wydziale Architektury – wszawica. Śmierć od strzałów „gołębiarza”, którego po kilku dniach złapano. [+]
[01:01:04] [Podczas okupacji] Boh. wracała ze szkoły i widziała egzekucję uliczną. Będąc z matką koło getta widziała zastrzelenie chłopca, który chciał się przedostać przez mur. [+]
[01:04:20] Boh. przechodziła koło Pawiaka i widziała powieszonych mężczyzn. Wspomnienie śmierci żydowskiego chłopca, który chciał uciec z getta.
[01:06:35] Spotkanie z Borem-Komorowskim podczas powstania. Postawa dowódcy obrony Śródmieścia. [+]
[01:10:02] Podczas bombardowania Wydziału Architektury boh. została lekko przysypana, jej dwie koleżanki zginęły – przeniesienie punktu sanitarnego na ul. Noakowskiego 10. Przy Noakowskiego 12 mieszkał stryj Jan Michalski – spotkanie członków rodziny. [+]
[01:12:00] Boh. chciała być z bratową, która była w ciąży, pomoc doktora Orłowskiego – selekcja w obozie w Ursusie. Okoliczności wyjścia z obozu – wyciąganie Żydów spośród uwięzionych. [+]
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.