Andrzej Jankowski (ur. 1927, Hrubieszów) w czasie okupacji niemieckiej uczył się w gimnazjum na tajnych kompletach, a po wojnie ukończył kieleckie liceum im. Św. Stanisława Kostki. Po studiach prawniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim pracował w sądzie. W 1967 roku został oddelegowany do Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Kielcach, gdzie pół roku później został kierownikiem Zespołu Śledczego. Od 1984 roku do przejścia na emeryturę w 1997 roku pełnił funkcję dyrektora OKBZH-IPN w Kielcach. W latach 2000-11 pracował w Delegaturze Instytutu Pamięci Narodowej. Jest autorem kilkunastu artykułów naukowych poświęconych martyrologii wsi kieleckiej podczas II wojny światowej.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1927 r. w Hrubieszowie.
[00:00:30] Ojciec był inżynierem, matka nauczycielką – zginęła 9 września 1939 podczas bombardowania Lublina.
[00:01:10] Od 1940 r. boh. mieszkał na Kielecczyźnie, ukończył cztery klasy gimnazjum na tajnych kompletach. Latem 1944 r. znalazł się na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. Po wojnie ukończył liceum w Kielcach i studia prawnicze w Krakowie. W latach 60. pracował w sądzie, potem w kieleckim oddziale Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.
[00:05:55] Dzięki pracy boh. został osądzony i skazany zbrodniarz wojenny Albert Schuster, dowódca zmotoryzowanego plutonu żandarmerii, który brał udział w pacyfikacjach wsi. Świadkiem na procesie, który odbył się na terenie NRD [Chemnitz] był człowiek, który przeżył rozstrzelanie – reakcja Schustera na jego wypowiedź. Sprawa Schustera była jedyną, w której zapadł wyrok śmierci, który wykonano. [+]
[00:11:05] W 1939 r. podczas walk pod Iłżą niemiecki czołgista zabił polskie małżeństwo. Po wojnie niemiecki sąd go uniewinnił.
[00:14:40] Opisowy język czasów PRL-u – wykorzystanie pojęć: hitlerowiec i nazista.
[00:16:16] Sklepikarka ze wsi Hucisko, Pastuszkowa, sprzedawała wędliny z nielegalnego uboju, pewnego dnia nie wróciła z wyjazdu do Warszawy, żandarmi zabrali jej męża. Dzieci schroniły się u sąsiadki, ale żandarmi Schustera je zabrali i spalili w rodzinnym domu.
[00:21:16] Boh. był w Niemczech jako opiekun świadka – proces w Kolonii, gdzie sądzono esesmana za zabicie innego esesmana, który odmówił wykonania rozkazu, czyli zabijania dzieci siedzących w więzieniu mokotowskim za szmugiel. Świadek, z którym przyjechał boh., siedział w więzieniu za uderzenie żandarma.
[00:25:15] Umarzanie spraw przez niemieckie sądy. Kontakty z ludźmi, którzy przeżyli powstanie warszawskie. Powstanie zespołu do badania martyrologii wsi. Badanie pacyfikacji „hubalowskich” i zbrodni w Michniowie, gdzie powstało Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich.
[00:29:05] Badanie zbrodni wojennych – pierwszą powojenną instytucją była Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich – boh. zapoznał się z jej dokumentami – wyjazdy w teren, współpraca z miejscowymi posterunkami milicji, rozmowy ze świadkami wydarzeń.
[00:32:38] Prowadzone śledztwa dotyczyły różnych posterunków i jednostek niemieckich. Niemcy uciekając z Krakowa zostawili część dokumentów, m.in. teczkę z przebitkami wniosków o odznaczenia – skład osobowy jednostek żandarmerii. Refleksja na temat pamięci świadków.
[00:37:36] Na posterunku w Łopusznie był żandarm, Austriak [Adolf Karl Landl], który współpracował z Armią Krajową. Wieś Antonielów zamieszkiwali koloniści niemieccy, którzy podczas okupacji podpisali volkslistę – odwet za napad partyzantów Gwardii Ludowej. Okoliczności pacyfikacji Skałki Polskiej. Dowódcą akcji pacyfikacyjnej był Gerulf Mayer, który po wojnie pracował w policji. Po śledztwie i rozprawie został skazany na więzienie.
[00:46:38] Boh. dowiedział się, że akta jednego z prowadzonych śledztw zostały włączone do procesu beatyfikacyjnego Ignacego Trendy, chłopa z Lelowa, zamordowanego przez Niemców we wrześniu 1939 za odmowę podpalenia krzyża w kościele.
[00:51:13] Boh. był w Michniowie z niemieckim sędzią – sprawa pacyfikacji Michniowa nie została podjęta przez niemiecki wymiar sprawiedliwości. Symbolika Michniowa – z pacyfikacji uratowało się wielu świadków.
[00:55:00] Zagłada Żydów i Cyganów. We wsi Wzdół zimowała grupa Cyganów – żandarmi zabili wszystkich, gospodarz pochował zwłoki na swoim polu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..