Stefan Krawczyk (ur. 1938, Warszawa) wspomina okupację niemiecką widzianą oczami dziecka, Powstanie Warszawskie, wysiedlenie z miasta i powrót w 1945 roku oraz dzieciństwo w odbudowującym się mieście. Opowiada też o ojcu, wywiezionym na Syberię, i jego losach w Armii Andersa.
Streszczenie relacji (UWAGA: czasy wg plików oryginalnych, a nie zmontowanej relacji!) CAM_1_C0000
[00:00:35] opis rodziny, rodzice mieszkali i pracowali w Warszawie. Ojca poznał w wieku 10 lat.
[00:03:47] opis pracy ojca przed wojną.
[00:05:00] ojciec w Armii Andersa.
[00:05:25] mieszkanie przed wojną, po upadku powstania warszawskiego wysiedlenie.
[00:06:02] obok domu rodzinnego wybuchła bomba, wszyscy udali się do piwnic.
[00:07:17] wysiedlenie, Niemcy zabierali wszystkie rzeczy, ocalała obrączka, którą matka włożyła do kieszonki boh.
[00:09:08] stos z ludzkich ciał, przed bramą elektrowni kilka ciał złożonych na sobie.
[00:10:01] transport do Pruszkowa.
[00:10:33] obóz przejściowy w Pruszkowie, trafia tam matka, boh.i jego brat.
[00:13:22] wieś Mnin [woj. świętokrzyskie], boh.widzi trupa, strzały. Stryj zrobił chodaki z drewna.
[00:15:33] mama wróciła do Warszawy, domu rodzinnego już nie było.
[00:16:15] przeprowadzka do Rzychlina (powiat kutnowski) do ciotki i wuja. Rozpoczęcie edukacji.
CAM_1_C0001
[00:00:37] opis dzieciństwa w Rzychlinie, zabawy na jabłoniach.
[00:02:10] powrót do Warszawy z matką, bratem i kuzynem. Poszukiwania lokum w zniszczonej Warszawie. Za cukierki nawoływał klientów przewozów.
[00:07:05] szkoła podstawowa, uczęszcza do szkoły przy ul. Drewnianej (kostka na ulicy była drewniana).
[00:09:10] powrót ojca, matka poszukiwała go przez Caritas. Obawa ojca przed powrotem spowodowana aresztowaniem działaczy AK. Ojciec przywiózł słodycze.
[00:11:25] zabawy, majsterkowanie, robienie proc.
[00:13:45] powrót ojca, kontynuacja.
[00:15:05] mieszkanie.
[00:16:02] szkoła przy Drewanianej.
[00:16:40] pochody 1-majowe.
[00:17:01] śmierć Stalina, „każdy musiał płakać”.
[00:18:35] praca ojca .
[00:19:50] milicja – masowe pobicia „tłukła każdego jak leci”.
[00:20:40] jazda tramwajem.
[00:22:03] powrót ojca.
[00:22:37] wojenna historia ojca: gdy pojechał w rodzinne strony na handel, został zatrzymany przez Rosjan jako szpieg i wywieziony na Syberię. Z armią Andersa opuścił ZSRR, walczył pod Monte Cassino.
CAM_1_C0002 [00:03:41] po powrocie ojciec przywiózł z Anglii skrzynię po amunicji, a w niej płaszcz oraz łóżko.
[00:05:14] szlak, którym podążał ojciec z Armią Andersa, listy ojca, zapiski.
[00:07:13] odnalezienie się ojca w nowej rzeczywistości, zniszczona Warszawa, sadzenie drzew.
[00:08:55] listy od ojca: dopytywał, czy wracać do Polski, czy nie, wahanie.
[00:11:35] służba wojskowa boh. - pan Stefan służył w marynarce wojennej przez 3 lata.
[00:12:00] bezproblemowy powrót ojca do pracy.
[00:13:38] służba wojskowa boh. w marynarce wojennej na Helu. Służył na okręcie, na którym gościli m.in. Władysław Gomółka, Józef Cyrankiewicz, Marian Spychalski, Nikita Chruszczow.
[00:15:37] historia kuzyna.
[00:16:07] rodzina Baumów - po wojnie zostali w Polsce.
[00:17:40] zakończenie wojny: byli wtedy na wsi, boh. nie przypomina sobie wyraźnego oznajmienia końca wojny.
[00:20:45] w czasie powstania warszawskiego choroba - trudne warunki, zachorowali na czerwonkę. Snajperzy strzelali „jak do kaczek”.
[00:22:00] wybuch powstania warszawskiego, samego powstania boh. nie pamięta.
CAM_1_C0003
[00:00:01] okupacyjna rzeczywistość, strzały, przechodzenie przez elektrownię.
[00:02:06] finanse rodziny, dom utrzymywała matka, rodzina w Warszawie.
[00:05:20] kontynuacja opowieści o ojcu.
[00:16:06] „techniczny” zawód pana Stefana, opis technologii, różnica między nowoczesnym sprzętem a starym.
[00:21:00] gdyby wojny nie było - wywody na temat historii.
[00:22:50] przejście na emeryturę, aktywność na emeryturze, opis dzieci i wnucząt.
[00:26:27] opis ojca (kontynuacja).
[00:27:30] stan wojenny, opis sytuacji rodzinnej, śmierć żony.
CAM_1_C0004 [00:03:55] postać matki.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.