Halina Rutecka z d. Wołoncewicz (ur. 1938, Prużana), córka właścicieli majątku Lachy koło Prużany, została wraz z matką i dwójką rodzeństwa deportowana 21 czerwca 1941 do Toguru w tomskiej obłasti. W 1944 r. rodzina została przewieziona do Stawropolskiego Kraju, w marcu 1946 repatriowała się do Polski. Rodzina odnalazła ojca i zamieszkała w Grębkowie. Halina Rutecka ukończyła Technikum Statystyczne w Warszawie. Mieszka w Kielcach.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1938 r. w Prużanie na Polesiu.
[00:00:25] Rodzina miała majątek ziemski, ojciec był starostą w Prużanie, matka kierowniczką szkoły. 21 czerwca 1941 rodzina została deportowana – na stacji w Prużanie mężczyzn do 55 roku życia zabrano i wywieziono do Ostaszkowa. Rodziny pojechały na zesłanie. Powody późniejszej deportacji babci i ciotki. Boh. miała 3 lata, gdy deportowano rodziców i dwójkę jej starszego rodzeństwa: Katarzynę i Jurka. Podróż matki z dziećmi trwała przez dwa miesiące do 18 sierpnia.
[00:04:30] Podczas pakowania w domu enkawudzista poradził, by matka zabrała dużo jedzenia. Do Tomka dojechano pociągiem, z Tomska do Toguru zesłańcy płynęli barką przez tydzień. Boh. została zaatakowana przez członka załogi – uraz do brodatych mężczyzn.
[00:07:16] Baraki w Togurze były zajęte przez jeńców wojennych – przeprawienie zesłańców przez Ob. Enkawudziści strzelali do łodzi z zesłańcami i zatapiali je. Cudowne ocalenie rodziny przez enkawudzistę, który wywiózł ich z Toguru i znalazł mieszkanie. Niechętna postawa gospodyni, która zerwała podłogę w pomieszczeniu przeznaczonym dla rodziny.
[00:11:18] Klimat na Syberii, krótkie lato i długa ostra zima. Boh. głównie siedziała na piecu. Głód na zesłaniu. Matka pracowała w tartaku, a rodzeństwo przy wyrębie tajgi, zapłatą była porcja chleba. Sprzedaż biżuterii i ubrań przywiezionych z Polski. Matka wróżyła kucharkom z obozowej stołówki i dostawała za to trochę jedzenia. Zmiana nastawienia gospodyni, która poradziła, by jeść cedrowe orzeszki. Wyprawy rodzeństwa do tajgi po szyszki. Ciężka praca matki w tartaku – wracając do domu przyciągała na sankach drewno na opał. Zimy na Syberii. [+]
[00:20:14] Przepustki, by pójść na targ do Kołpaszewa, stemplowanie co dwa tygodnie dokumentów na milicji. Koleżanka matki zginęła zaatakowana przez dzikie zwierzęta. Sytuacja zesłańców po amnestii nie zmieniła się.
[00:23:33] W 1944 r. rodzina została przewieziona na Kaukaz – zagrożenie ze strony jadowitych węży i jaszczurek. Siostra pracowała w kołchozie, matka gotowała przewodniczącej kołchozu, która chciała adoptować boh. Siostra miała spodnie z wszytymi kieszeniami i przynosiła ziarno.
[00:26:50] W Togurze matka uległa wypadkowi i nie chodziła do pracy – zachowanie siostry i brata, którzy nie chcieli żebrać u Rosjan. Pani Dębska dostała paczkę z Polski i podzieliła się kaszą.
[00:29:50] Po zakończeniu wojny do pani Dębskiej przyjechał mąż z frontu. Dębskim nie pozwolono wyjechać do Polski. Pan Dębski powiedział, że walczył w powstaniu warszawskim razem z ojcem boh., Witoldem Wołoncewiczem, który został ranny. Odnalezienie ojca, który z Warszawy został wywieziony do Grębkowa, gdzie leczył go ksiądz Kawecki.
[00:32:30] Przed wojną rodzina mieszkała w majątku Lachy koło Prużany. Ojciec, Witold Wołoncewicz, brał udział w wojnie 1920 r. Podczas deportacji razem z innymi mężczyznami został zabrany z wagonu i zapakowany do innego pociągu. Gdy transport ruszył, ostatni wagon, w którym jechał ojciec, odczepił się i stoczył na bocznicę kolejową w Prużanie. W wagonie było 165 mężczyzn, po trzech dniach zostali uwolnieni. Ojciec wrócił do domu – zniszczenia mebli, książek, zastawy stołowej. Ojciec był kilka razy aresztowany, raz życie uratowali mu uczniowie żony, którzy obrzucili granatami więzienie. Podczas egzekucji w Katyniu ojciec zemdlał w momencie oddania strzału, ocknął się w dole i uciekł zmierzając na zachód. W 1948 r. ojca aresztowano i osadzono w więzieniu na Rakowieckiej, gdzie go torturowano – ojciec zaatakował śledczego, rozbroił go i kazał wypisać sobie zwolnienie z więzienia. Witold Wołoncewicz ps. „Grzybek” walczył w powstaniu warszawskim w Batalionie Zośka i został ranny. Ojciec jest na zdjęciu w Muzeum Powstania Warszawskiego. Po zranieniu został wywieziony do Grębkowa, gdzie leczył go ksiądz Kawecki. Po wojnie ojciec został w Grębkowie, był wójtem w gminie, założył Gminną Spółdzielnię, pracował jako księgowy u pana Chełstowskiego.
[00:41:50] Matka znała cztery języki i władze chciały, by zamieszkała w Moskwie. Elena Anisimowna, dyrektorka kołchozu, proponowała matce posadę nauczycielki. Repatriacja w marcu 1946 – droga do stacji Dziwnoje. Przed wyjazdem matka dowiedziała się, że z Warszawy przychodziły do niej listy i paczki od męża.
[00:45:28] W kwietniu [1946] rodzina przyjechała do Warszawy. Maszynista pociągu dał matce dwa worki węgla, nocleg na Dworcu Głównym – reakcja na widok białego chleba. Spotkanie z ojcem. Ruiny Warszawy – wyjazd do Grębkowa. Stan zdrowia rodziny po powrocie z zesłania – wyjazdy do lekarza do Kielc. [+]
[00:54:28] Życie w Grębkowie – matka podjęła pracę w szkole. Po przyjeździe rodziny do miasta pani Chełstowska obdarowała ich jedzeniem – boh. schowała się z chlebem pod łóżkiem, reakcja ojca. Na zesłaniu często siostra oddawała boh. swoją porcję chleba. [+]
[00:57:07] Warunki w wagonie podczas drogi do Polski. Postawa matek-zesłanek.
[00:58:55] Spotkanie z ojcem, rodzeństwo go poznało, ale boh. miała 3 lata, gdy zostali rozdzieleni. Z rodzinnego domu zabrano podczas deportacji mapę Polski z 1772 r., mapa wróciła do kraju. Po wyjściu z więzienia ojciec spotkał Jana Wybranowskiego, który przed wojną pracował w starostwie w Prużanie. Kolega załatwił ojcu pracę w Brwinowie, potem ojciec przeniósł się do Rembertowa. Wykształcenie rodzeństwa: siostra została nauczycielką, brat skończył technikum weterynarii. Boh. ukończyła Technikum Statystyczne w Warszawie. Ojciec nosił przy sobie dokument zwolnienia z więzienia.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..