Małgorzata Mika z d. Kowalska (ur. 1944, Czernica) – pod koniec wojny w jej rodzinnym domu popełnił samobójstwo młody Ślązak, niemiecki żołnierz, który chciał zdezerterować z wojska. Jej teść był żołnierzem Wehrmachtu i trafił do niewoli sowieckiej. Małgorzata Mika działa w Kole Gospodyń Wiejskich, występuje w amatorskich spektaklach teatralnych. Mieszka w Czernicy.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1944 . w Czernicy.
[00:00:24] Rodzice pochodzili z Czernicy, wzięli ślub w 1928 r. Boh. była najmłodsza z trójki rodzeństwa. Ojciec matki zginął w Dachau, choć za jego uwolnienie dano wysoką łapówkę. Dziadek Kowalski wybudował w Czernicy dom, który stoi do dnia dzisiejszego.
[00:04:13] Piętnastoletni brat chodził do szkoły handlowej i miał praktykę w sklepie pani Bluszczowej, tam spotykał swoją rówieśnicę Anielkę – pierwsza miłość. Śmierć Anieli i jej ojca podczas bombardowania. [+]
[00:09:04] Opowieści matki o wojnie. Ojciec był Polakiem, ale chodził do niemieckiej szkoły. Polskiego nauczył się sam, po wojnie był nauczycielem w szkole górniczej w Rydułtowach. Po wkroczeniu Rosjan ojciec obronił sąsiadkę Reimanową przed rozstrzelaniem. Potem Reimanowie mieli pierwszy telewizor we wsi i pobierali złotówkę za oglądanie.
[00:12:55] Dziadka Biskupa zadenuncjował szwagier – relacje w rodzinie. Rodzice wybudowali dom przy ul. Zielonej w 1936 r.
[00:15:38] Jeden z wujów pochodził z Lysek leżących przy granicy z Niemcami. Dziadek Biskup po śmierci pierwszej żony ożenił się drugi raz – stosunki w rodzinie. Aresztowanie dziadka, który był sołtysem we wsi.
[00:18:20] W domu Biskupów stacjonowali Niemcy. Ojciec ukrywał w piwnicy sąsiadów, przed Niemcami i potem Rosjanami – sąsiad Czerwiński oglądał piwnicę, w której ukrywał się jego ojciec. Kuzyn Hanek, który miał 21 lat, chciał zdezerterować z niemieckiego wojska i przyszedł po radę do ojca boh. Chłopak zastrzelił się w domu bawiąc się karabinem. Jeszcze w latach 60. nie udawało się niczym zamalować plamy na suficie. Chora babcia Kowalska mówiła o mężczyźnie pojawiającym się w pokoju. Spotkanie 23 czerwca 1964 – dwa dni po weselu boh. zachorowała i leżała z wysoką gorączką – obok na łóżku usiadł mężczyzna, który spłynął z sufitu i częstował ją papierosami. [+]
[00:31:18] Ojciec ukrywał sąsiada Czerwińskiego, boh. nie zna innych nazwisk. Brat boh. pracował w spółdzielni „Społem”, był pszczelarzem.
[00:33:15] Aniela Francuz zginęła podczas bombardowania. Matka i starsza siostra rozmawiały w domu po niemiecku i boh. nie zna zbyt wielu historii z czasów wojny. Ojciec zachęcał boh. do nauki języka rosyjskiego, jej awersja do niemieckiego. Szwagier był Niemcem, za śpiewanie niemieckich piosenek ojciec wygonił biesiadników z domu.
[00:38:20] Wspomnienie babki Kowalskiej, która miała sad i nosiła jabłka na targ do Raciborza. Relacje w rodzinie Biskupów i Kowalskich. Ojciec był najstarszym synem, ulubieńcem matki. Jego brat Edward był znajomym Edwarda Gierka, mieli ten sam rozmiar obuwia. Babcia Kowalska uczyła boh. modlitw i piosenek. Ojciec śpiewał w domu arię Jontka z „Halki”, matka śpiewała pracując.
[00:45:10] Ojciec służył w wojsku w latach 20., podczas wojny pracował w straży w kopalni – jego charakter.
[00:46:12] Teść boh., niemiecki żołnierz, trafił do sowieckiej niewoli, z której wrócił do domu. Boh. gra w amatorskim teatrze. Sytuacja rodziny podczas wojny, brat ojca współpracował z Niemcami i jego rodzina była w lepszej sytuacji materialnej.
[00:49:50] W 1948 r. babcia przywiozła na wakacje cztery sieroty z domu dziecka – jedna z dziewczynek, Eryka, mieszkała w domu boh. Matka kupiła jej sukienkę. Boh. była zazdrosna o uwagę poświęcaną sierotom. [+]
[00:51:48] W czasie wojny ojciec ukrywał ludzi w piwnicy, m.in. Czerwińskiego. Żona brata była Niemką i lubiła śpiewać po niemiecku – reakcja teścia. Wydarzenia kulturalne w sali u Porwolika.
[00:55:20] Piosenki śpiewane przez babcię Kowalską w wykonaniu boh.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.