Jerzy Zacharko (ur. 1951, Mszana Dolna), działacz opozycyjny, samorządowiec. Ukończył Technikum Budowy Instrumentów Lutniczych w Nowym Targu. W roku 1980 pracował w Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców „Społem” w Zakopanem. Był jednym z organizatorów Komitetu Organizacyjnego Solidarności w Społem, a od października 1980 jego przewodniczącym. Na I Zjeździe Solidarności Pracowników Społem w Gdyni, został wybrany wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Koordynacyjnej Solidarności Pracowników Społem. Na II Zjeździe Pracowników Społem został przewodniczącym Krajowej Komisji. 10–12 lipca 1981 brał udział w I Walnym Zebraniu Delegatów Regionu Małopolska. Internowany po wprowadzeniu stanu wojennego, przebywał w Ośrodku Odosobnienia dla Internowanych w Załężu. W latach 1986-1989 był drukarzem i kolporterem podziemnych wydawnictw. 4 maja 1989 został wiceprzewodniczącym Tymczasowej Komisji Miejskiej NSZZ „Solidarność”, a od 19 września przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego w Zakopanem. Jerzy Zacharko pełnił szereg funkcji samorządowych: przewodniczącego Rady Miasta Zakopanego, wiceburmistrza Zakopanego, wicestarosty tatrzańskiego. Został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi (2001), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).
more...
less
[00:00:06] Autoprezentacja boh. ur. 1951 r. w Mszanie Dolnej.
[00:00:16] Ojciec przed wojną przyjechał z Drohobycza do Zakopanego. Pracował w domu wczasowym, poznał przyszłą żonę – boh. miał dziewięcioro rodzeństwa. Boh. ukończył Technikum Budowy Instrumentów Lutniczych w Nowym Targu. Po wyjściu z wojska ożenił się i podjął pracę jako dekorator w WSS „Społem” w Zakopanem.
[00:02:35] Specyfika pracy dekoratora wystaw w końcu lat 70. – braki w zaopatrzeniu sklepów. W 1980 r. w Zakopanem nie wiedziano o początkach robotniczych protestów. Informacje w sierpniu od ludzi wracających z wczasów. Organizowanie NSZZ Solidarność w „Społem”. W październiku 1980 powołano Komisję Zakładową NSZZ Solidarność, której szefem został Stanisław Żurowski.
[00:09:25] Boh. został reprezentantem ruchu spółdzielczego – rozmowy z ministrem handlu, podwyżka zaproponowana spółdzielcom z Zakopanego. I Zjazd Komisji Zakładowych Spółdzielni Społem w Gdańsku – powołanie Komisji Krajowej NSZZ Solidarność „Społem”. Przewodniczącym został Jerzy Trzciński – jego przeszłość, rada Bogdana Lisa – wybór boh. na przewodniczącego Komisji Krajowej.
[00:15:10] Efekty działania – napływ członków do NSZZ Solidarność „Społem”. Negocjacje z reprezentantem rządu, wiceministrem Skrobiszem – brak fachowców do rozmów ze strony spółdzielców. Wałęsa zaproponował współpracę z braćmi Kaczyńskimi – pomoc Lecha Kaczyńskiego. Efekty negocjacji. Zmiana struktury „Społem”, likwidacja Wojewódzkich Spółdzielni Spożywców i przywrócenie Powszechnych Spółdzielni Spożywców – uniezależnienie od struktur państwowych. Realia gospodarcze, negocjacje w sprawie zmian w systemie kartkowym. Wprowadzenie stanu wojennego.
[00:22:35] 12 grudnia 1981 w Małopolsce trwało pogotowie strajkowe. Boh. obiecał dzieciom, że w niedzielę zabierze dzieci na narty. Próba ucieczki podczas zatrzymania, boh. nie otworzył drzwi, więc je wyłamano i nieubranego zabrano na posterunek. Zachowanie milicjantów na posterunku – spotkanie z aresztowanym kolegą Fryjewiczem. W Nowym Targu do suki zapakowano nowych aresztantów. Rozmowy podczas drogi na wschód, przypuszczenia, że wiozą ich do Związku Radzieckiego. Przyjazd do Ośrodka Odosobnienia dla Internowanych w Załężu. [+]
[00:30:46] Atmosfera w celi, podanie grypsu sąsiadom. Incydent z zomowcem – przeniesienie boh. do innej celi, gdzie siedzieli m. in. Władysław Skalski, Stanisław Żurowski. [+]
[00:35:30] Zajęcia w celi – boh. znalazł gwóźdź i zrobił choinkę z listewki – dania na Wigilię. Internowani nie mieli wiadomości od rodzin. Msza święta odprawiona na korytarzu w więzieniu – boh. zobaczył kolegów z Zakopanego: Owczarka i Ignacoka. Zachowanie strażników. Księża dostarczyli więźniom Biblie i książeczki do nabożeństwa. Opieka nad rodziną boh., który zaprzyjaźnił się z ks. Bełzą. [+]
[00:42:38] Boh. robił stemple poczty więziennej, pierwszy powstał z obcasa gumowego buta. Potrzebne narzędzia i papier przywoziła żona – farba z maści i tabletek. Druk ulotek, które przemycano poza więzienie. Turniej szachowy rozegrany szachami z chleba. Specyfika nocnej produkcji. Ukrywanie zapachu farby drukarskiej częstym pastowaniem podłogi. Boh. udzielał strażnikom porad w sprawie prawa pracy – współpraca z klawiszem Romkiem. Egzamin maturalny w więzieniu. [+]
[00:50:27] Powody napisania skargi na dyrektora więzienia w Kielcach – reakcja władz więziennych. Rozmowa z dyrektorem okręgowym więziennictwa – zarzut demoralizowania służby więziennej. Boh. opuścił kieleckie więzienie 25 listopada (1982). [+]
[00:54:10] Po wyjściu z więzienia boh. nie zgłosił się na komendę w Nowym Sączu. Zatrzymywanie przez milicję przed świętami państwowymi. Boh. drukował ulotki przed 1 maja – pomoc żony i dzieci – zatrzymanie, rozmowa z komendantem Szczepańskim. [+]
[00:58:40] Przesłuchania – zmuszanie do podpisania „lojalki”. Przesłuchanie w styczniu 1982 przez esbeka, który przyjechał z Warszawy – propozycja działalności i mieszkania w stolicy, reakcja boh. [+]
[01:04:20] Rodziną opiekowali się przyjaciele oraz zakład pracy. Pomoc zakopiańskich taksówkarzy, którzy przywozili żonę na widzenia – sabotaż esbeków. Działalność sąsiada – tajnego współpracownika służb. [+]
[01:06:40] Po wyjściu z internowania boh. wrócił do pracy, rada prezesa „Społem” Tadeusza Woźniakowskiego. Sytuacja po zmianie prezesa.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.