Halina Skóra (ur. 1933, Warszawa) – jej rodzina przeniosła się podczas okupacji z Targówka do Maciołków. W domu rodziny ukrywała się żydowska dziewczyna Marysia. Ojciec pani Haliny zginął w obozie pracy w Sudetach, starsza siostra była wywieziona na roboty, gdzie przeżyła bombardowanie fabryki bombami fosforowymi. Pani Halina była świadkiem znalezienia ciał członków rodziny gajowego Antoniego Garwolińskiego, zamordowanych 19 grudnia 1943 r.
00:00:06 Autoprezentacja boh. urodzonej w Warszawie w 1933 r.
00:00:12 Prezentacja rodziców: Florentyny i Antoniego. Rodzina mieszkała w Warszawie przy ul. Ziemowita. Alarm bombowy 1 września 1939. Podczas nalotów spalił się dom i rodzina mieszkała w budynku gospodarczym.
00:01:16 Ojciec przyprowadził żydowskiego chłopca, którego umył i ostrzygł. Matka dziecka nie przyznała się do niego i Niemiec chciał ojca zastrzelić – interwencja folksdojcza Grejlicha.
00:02:05 Rodzina wyprowadziła się do Maciołków (obecnie dzielnica Kobyłki pod Warszawą). Ojciec został złapany podczas łapanki i zginął w kamieniołomach w Sudetach. Mama przyjęła do domu żydowską dziewczynę Marysię. Po jakimś czasie załatwiła jej pracę i Marysia poszła na służbę do domu w Zielonce. Po wojnie Marysia przyszła, żeby podziękować. [+]
00:04:48 Sąsiedzi, Mrozowie, także ukrywali Żydów – ich dom został spalony.
00:05:45 Spalenie domu w Maciołkach – boh. i siostra prosiły Niemca, by nie podpalał budynku. [+]
00:06:26 Podpalenie leśniczówki podczas pędzenia bimbru.
00:07:00 Marysia po wojnie mieszkała w Wołominie. W kamieniołomach poza ojcem zginęli jeszcze dwaj sąsiedzi: Jan Janicki i Molski.
00:07:45 Boh. miała trzy siostry i brata. Ojciec był zdunem i malarzem, jego bracia postawili rodzinie dom w Maciołkach.
00:08:32 Marysia nie miała rodziców, w dzień ukrywała się na strychu, a w nocy schodziła do mieszkania.
00:09:12 Sytuacja rodziny po śmierci ojca. Gajowy Garwoliński dawał ludziom pracę w lesie.
00:10:05 Na Kruczku jest mogiła rozstrzelanych przez Niemców. Partyzanci przychodzili zimą do domu.
00:11:00 Bracia matki: Władek i Stasiek, wrócili do Polski z Ameryki razem z Armią Hallera.
00:11:27 Podczas powstania warszawskiego w Maciołkach stały dwa reflektory, które oświetlały niebo nad miastem – widok samolotów. Na ulicy w Zielonce boh. kazano zdjąć czerwoną sukienkę, która rzekomo była znakiem dla samolotów. [+]
00:12:20 Obawa przed gwałtami ze strony żołnierzy Armii Czerwonej, jeden z żołnierzy chciał zaciągnąć boh. do lasu, ale mama ją obroniła.
00:12:52 Gwałty popełniane przez „Mongołów”, żołnierzy formacji kolaborujących z Niemcami. Przejście frontu przez Ząbki.
00:14:14 Pomoc partyzantom i Żydom. Żydowska dziewczyna przyszła po wojnie i podziękowała matce za to, że przyjęła ją do domu. Kradzieże torfu podczas okupacji, wizyty partyzantów.
00:15:41 Boh. poszła z ojcem do gajówki Garwolińskich – znalezienie ciał zamordowanych członków rodziny Antoniego Garwolińskiego. Przyczyny, dla których boh. nie była na pogrzebie.
00:17:43 Wieś Maciołki została spalona przez Niemców. Po wojnie przeprowadzono komasację gruntów. Po spaleniu wsi mama z dziećmi przeniosła się do Marek, potem do Ząbek.
00:19:05 Najstarsza siostra była na robotach w Niemczech – przeżyła bombardowanie fabryki bombami fosforowymi. Po wojnie siostra była leczona w amerykańskiej strefie. [+]
00:21:45 Kilkoro młodych ludzi ze wsi także wywieziono na roboty.
00:22:12 Gajówka spłonęła podczas wybuchu bimbrowni. Antoni Garwoliński wyprowadził się do Wołomina. Utopienie Żydów w sadzawce przy cegielni w Henrykowie.
00:23:53 Wspomnienie żydowskich mieszkańców Targówka i folksdojcza Grejlicha, który dwa razy uratował życie ojcu.
00:24:48 Rodzice chodzili „na handel”, by wyżywić rodzinę. Ojciec został złapany i wywieziony do obozu, matkę wypuszczono.
00:25:54 Dokarmianie radzieckiego żołnierza, który potem został zabity przez Niemców. Powody, dla których siostra boh. osiwiała.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.