Ryszard Sławomir Mróz (ur. 1951, Pruszków) opisuje środowisko sąsiedzkie i rolę inteligentów, potem swoją drogę aktorską oraz działania duszpasterstwa środowisk twórczych w stanie wojennym.
[00:00:10] Ur. w szpitalu na Wrzesinie w Pruszkowie. Dzieciństwo w Komorowie, gdzie mieszkała Maria Dąbrowska, dom rodzinny Wojciecha Młynarskiego. Oboje rodzice wywiezieni na Syberię, ojciec za Ural, dziadek Stefan Mróz aresztowany i spalony żywcem 22 czerwca 1941 r. na Brygidkach we Lwowie. Rodzina mamy: babcia i prababcia wywiezione z dziećmi do republiki Komi, w okolice Syktywkaru. [+]
[00:03:53] Babcia ze strony mamy Zofia Tymińska dd. Kitlińska ze zubożałej szlachty. Dziadek Franciszek Tymiński h. Nałęcz. Ksiądz pallotyn Kitliński h. Odrowąż, kapelan AK i Szarych Szeregów.
[00:07:10] Zakaz edukacji dla ojca po powrocie z ZSRR, został spawaczem. Siostra Danuta. Propozycja pracy jako tłumacza w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego, odmowa ojca. Szkoła podstawowa w Komorowie – baraki „zbudowane przez uczniów”. Nauczyciele idealiści, byli członkowie AK i Szarych Szeregów, wycieczki krajoznawcze, pieśni patriotyczne. Dyrektor Henryk Kotoński.
[00:11:00] Pogrzeb dyr. Kotońskiego w Komorowie. Ukochana nauczycielka matematyki Albina Stępkowska, Otylia i Stanisława Laski.
[00:13:45] Śpiewanie w audycjach muzycznych dla dzieci „Z piosenką jest nam wesoło” prowadzonych w radiu przez Marię Kaczurbinę, ciotkę Wojciecha Młynarskiego. Występy u boku „cioci Jadzi” na porankach w filharmonii. Siostra Kaczurbiny Magdalena Zdziechowska, mama Młynarskiego, diety za śpiewanie. Kontakty z twórcami muzyki. Realizatorka dźwięku Anna Gaszyńska, mama Marka Gaszyńskiego, autora piosenki „Sen o Warszawie”.
[00:16:51] Liceum im. T. Kościuszki w Pruszkowie, boh. jako jedyny nie należał do ZMS, ofiara nękania przez kolegów i nauczycieli. Odwiedzanie Marii Dąbrowskiej z okazji jej imienin, pies Dyl. Wizyty Elżbiety Barszczewskiej i Julka Wyrzykowskiego (odtwórca roli Króla Maciusia I).
[00:19:45] Matura w 1969 r., studia w szkole teatralnej w Warszawie, potem łódzka Filmówka. Trudne relacje z kolegami w liceum, klasa eksperymentalna, matematyczka Rempalska, studentka prof. Sierpińskiego, autorska metoda nauczania.
[00:23:00] Dzieciństwo: wygrana w konkursie recytatorskim, koledzy z klasy, znalezienie pocisku w lesie. Cementujące społeczność Komorowa lekcje religii w kościele, lokalne stosunki społeczne.
[00:27:05] Anonimowość w bloku w mieście. Dojazdy do Warszawy kolejką WKD (EKD). [+] Miejscowości podwarszawskie, status Komorowa (miasto-ogród), Dziedzic Markowicz, poseł przed wojną, parcelacja majątku (właścicielka m.in. Loda Halama).
[00:30:48] Komorów lat 60. „tonął w błocie i ciemnościach” ukarany za działalność podziemną mieszkańców w czasie wojny. Bar piwny „Zakątek”. Enklityka Władysława Gomułki.
[00:33:06] Marzec 1968. Początek protestów: boh. w kinie z Izą, koleżanką pół-Włoszką, film „10 małych Indian” w kinie Moskwa. Tłumy studentów i ormowcy pod uniwersytetem. Początki: Dejmek inscenizował „Dziady” dla uczczenia 50 rocznicy rewolucji październikowej. Rodzice Izy: żołnierz Andersa i Włoszka z Rawenny.
[00:37:10] Nasłuch RWE i BBC, 16-metrowy pokój, „uczyliśmy się historii w domu”. Nauczyciel rosyjskiego [Józef] Zdralewicz, [fragment wiersza Puszkina „Zimowy wieczór”].
[00:39:18] Dziadek był legionistą, piłsudczykiem, żywcem spalony w więzieniu na Brygidkach przez Rosjan w 1941 r. Ojciec pochodził z Sieniawy k. Leżajska, wywieziony na wschód.
[00:40:30] Losy stryja: w 1944 r. wcielony do Armii Czerwonej, doszedł do Berlina, potem do Wiednia, w końcu przetrzymywany w ZSRR. Do Polski przyjechał turystycznie w 1957 r. i pozostał. Spotkanie stryja z ojcem [+]. Niemożność pozbycia się radzieckiego paszportu przez dziesięciolecia. Pracował jako stolarz.
[00:44:15] Przyznanie polskiego obywatelstwa stryjowi w 1995 r. [+] Nieukończone studia boh. w warszawskiej PWST, praca w teatrze w Jeleniej Górze, studia w Filmówce. Pierwsza praca w Łodzi w Teatrze Powszechnym, dyr. Roman Kłosowski, sztuka Putramenta „Bołdyn”. Szwagier Kłosowskiego – sekretarz KC Jerzy Łukaszewicz. Usunięcie Kłosowskiego z funkcji dyrektora przez zespół w 1980 r.
[00:48:18] Przydział na mieszkanie na „Manhattanie” w Łodzi w nagrodę za rolę w sztuce „Lot nad kukułczym gniazdem”. Koledzy z teatru: Bronisław Wrocławski, Bogdan Wiśniewski, Włodzimierz Saar, Bogdan Sobiesiak, Tadeusz Sabara, Hanna Molenda, Małgorzata Rogacka. Max Ford, komunista brytyjski, autor dokumentu z 1980 r. o strajkach łódzkich tramwajarzy – prapremiera w domu boh. Deportacja Forda z Polski.
[00:51:48] Wyjazd na saksy do Toronto, powrót na kilka tygodni przed wprowadzeniem stanu wojennego. Pasażerowie wracający do Polski. Koncert Stefana Friedmanna w St.Catharines, spotkanie Polaków: Marek Grechuta, Janusz Gajos, Lidia Stanisławska, Irena Karel. Znaczny nadbagaż Polaków, walizka wyładowana konserwami i proszkiem do prania o wadze 80 kg. Piloci: „chyba się nie podniesiemy”.
[00:56:30] Obawy przed polityką siłową PZPR. Stan wojenny w Łodzi, ośrodek u jezuitów – o. Stefan Miecznikowski – koncerty ku pokrzepieniu serc. Nieformalne naciski SB na boh., organizowanie mszy za ojczyznę przez Annę Brzozowską w niedziele o godz. 10.
[00:59:57] Powstanie duszpasterstwa środowisk twórczych (m.in. Tomasz Filipczak). Spotkania u jezuitów co środę: ks. Twardowski, Bartoszewski, Tadeusz Mazowiecki. Koncert poświęcony Herbertowi, rozmowa z tajniakiem [+].
[01:03:06] 3 maja 1988 r. zablokowanie ulic przez milicję, pacyfikacja marszu, zomowcy pałujący dziecko, spałowanie boh., komenda MO Łódź Śródmieście przy ul. Piotrkowskiej 214. Jerzy Kropiwnicki – szkolenie dla aresztantów. Propozycja prokurator Urszuli Kinasiewicz: umorzenie warunkowe. [+]
[01:10:20] Proces przed sądem, sędzia Przybysz, uniewinnienie boh. Zeznanie świadka oskarżenia zomowca Jacka Wojciechowskiego przed sądem. [+]
[01:12:00] Żona pedagog specjalna. Wesele w warunkach domowych, „kartki na wszystko”. Pierwsze kartki, na cukier, od czerwca 1976 r., pozostałe przestały obowiązywać w lipcu 1989 r. Wesele w Spatifie w dniu premiery sztuki „Zakręt” w Teatrze Powszechnym, reż. Grzegorz Królikiewicz. Aktorzy: Aleksander Fogiel, Czesław Przybyła, Zygmunt Malanowicz, Michał Szewczyk.
[01:17:18] Zdobywanie prasy podziemnej, Anna Sierzpowska-Ketner z Saskiej Kępy w Warszawie, kolportaż. Podróż pociągiem 8 marca z Mirosławą Marcheluk, torba pełna bibuły, Jaruzelski na stacji Łódź Fabryczna, zachowanie ubeków. [++]
[01:22:10] Andrzej Potapczyk, Henryka Kasica z Politechniki Łódzkiej – świadkowie obrony na procesie boh., „świadectwo odwagi”. [+] Obrońca boh. pro bono Andrzej Kern, rodzina niszczona przez UB, 90 procesów sądowych w sprawie porwania Moniki Kern.
[01:25:40] Pierwsza publiczna rozmowa (Kerna) ze Stanem Tymińskim z Kanady, żona Graciela, córka wiceprezydenta Peru, mit biznesmena Tymińskiego – kandydat na prezydenta mający osłabić pozycję Tadeusza Mazowieckiego. [+] „Komuniści z Peru”.
[01:29:30] Roman Samsel, korespondent „Trybuny Ludu” w Hawanie i Limie, autor książek Tymińskiego, m.in. „Święte psy”. Teologia wyzwolenia „stuła i karabin”. Debata prezydencka z Wałęsą, ośmieszanie Stana Tymińskiego. 25 proc. poparcia dla Tymińskiego w 1 turze wyborów prezydenckich, eliminacja Mazowieckiego. Zmasowany atak na Kerna, niszczenie jego rodziny. [+]
[01:35:14] Kolega Kerna, reżyser Marek Piwowski, film „Uprowadzenie Agaty” „na zlecenie SB”. Morderstwo Jerzego Popiełuszki, reakcja kolegów aktorów na oświadczenie Episkopatu,. Ostrzeżenia od Wirgiliusza Grynia. [+]
[01:40:50] Ksiądz Waldemar Sondka. Dystans boh. do środowiska teatralnego, trudne emocjonalnie „rozmowy bufetowe”, porzucenie pracy w teatrze.
[01:43:28] „Komunista” Roman Kłosowski – „rządowy” pogrzeb na wniosek prezydenta Dudy. Praca w firmie RUCH jako dyrektor. Praca w filmie z Krzysztofem Krauze, losy filmu „Nowy Jork czwarta rano”. Podwyższenie kategorii kolaudacyjnej – Krzysztof Zanussi. Współpraca scenariuszowa: poeta Andrzej Rozesłaniec, Jan Tomczak (Rozgłośnia Harcerska PR), boh.
[01:46:45] Praca w RUCH-u, polski rynek mediów. Pismo o słabej sprzedaży „Najwyższy czas”.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.