Ryszard Pietrzyk (ur. 1934, przysiółek Folwarki k. Złoczowa) – emerytowany nauczyciel geografii. Ukończył cztery klasy polskiej szkoły i szkołę ukraińską. Do 1953 roku mieszkał w Złoczowie. Po wojnie jego rodzina pomagała księdzu Janowi Cieńskiemu, który pozostał w swojej parafii. Ryszard Pietrzyk był ministrantem w złoczowskim kościele. W 1946 roku rodzina planowała repatriację do Polski, ale ostatecznie pozostano w Złoczowie. Ryszard Pietrzyk ukończył Uniwersytet im. Iwana Franki we Lwowie. W 1958 roku dostał nakaz pracy i zamieszkał w Przemyślanach, gdzie uczył w miejscowej szkole. W 1990 roku odszedł na emeryturę. Relacja nagrana pod zmienionym nazwiskiem – pan Ryszard obawia się o swoje bezpieczeństwo w razie ujawnienia nagrania.
[00:00:07] Boh., [dane ukryte], nie wie kiedy dokładnie się urodził, księga metrykalna została zniszczona wraz z kościołem. W czasie komisji dla osób bez dokumentów Rosjanie uznali, że urodził się w 1934 r. Boh. urodził się w Złoczowie w przysiółku Folwarki (obecnie dzielnica miasta).
[00:04:02] Boh. chodził do szkoły w Złoczowie, był ministrantem. Wspomnienie księdza Jana Cieńskiego, który po wojnie pozostał w Złoczowie i walczył o kościół. Postawa naczelnika NKWD.
[00:06:12] Boh. sądzi, że urodził się wcześniej niż w 1934 r. Sytuacja na Kresach po śmierci Marszałka Piłsudskiego – odradzanie się ukraińskiego nacjonalizmu. Szpiedzy chodzący po wsiach. Opinia na temat 14 Dywizji [SS Galizien] – zabijanie Żydów.
[00:09:55] Atak Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 – bombowce lecące na wschód. Rozważania na temat potencjału militarnego hitlerowskich Niemiec i niemieckich planów.
[00:12:12] Boh. mieszkał w Złoczowie do 1953 r. Sytuacja po 17 września 1939 i w czasie napaści Niemiec na ZSRR. Rozważania na temat słabości militarnej Polski i braku rozeznania w sytuacji politycznej.
[00:14:00] W Złoczowie były koszary wojskowe, kolejno wykorzystywane przez Austriaków, Polaków, Niemców i Rosjan. Niemcy mieli tam warsztaty naprawy czołgów i samochodów, które pociągami odsyłano na front. [+]
[00:16:27] Sytuacja we wrześniu 1939. Naczelnik KGB powiedział boh., dlaczego zmarł Piłsudski. Tajne rozmowy i porozumienie Piłsudskiego z Hitlerem – umowy Węgrów i Rumunów z Niemcami. Rosjanie zorientowali się, jaki jest stan zdrowia Piłsudskiego i umieścili w szpitalu pielęgniarkę-szpiega, Polkę, która podtruwała Marszałka i doprowadziła do jego śmierci.
[00:22:10] Rozważania na temat polskiej polityki, Śmigłego-Rydza i Józefa Becka. Dywagacje na temat wojny i poniesionych przez Polskę strat. Zbrodnie ukraińskie na dawnych Kresach. Współpraca Ukraińców z Niemcami – formacje kolaboracyjne.
[00:26:20] Wuj Jan Zaremba był żonaty z siostrą matki. Jego zaś siostra Emilia wyszła za „jadowitego” banderowca Iwana Onyszkę, który służył w wojsku austriackim, a potem został prawą ręką Bandery. Onyszko także pochodził z Folwarków. Ojciec Zarembów był dozorcą na zamku w Złoczowie. Dwaj koledzy boh. wyjechali do Polski. Onyszkowie mieli dwoje dzieci: Janinę i Włodzimierza.
[00:30:55] Prośba boh. o zmianę nazwiska, obawa przed zbezczeszczeniem grobu. Współczesne niszczenie polskich grobów.
[00:32:12] Boh. interesował się zbrodniami popełnionymi na Wołyniu. Jego ojciec należał do AK, a boh. działał jako wywiadowca w środowisku młodzieży. Wśród sąsiadów w Folwarkach było 39 „dywizjonistów”, nachtigallowców i rolandowców, Ukraińców, którzy służyli w jednostkach kolaboracyjnych. Banderowcy mieli placówkę w Krakowie i stamtąd przyjechał Onyszko.
[00:35:22] W 1946 r. rodzina była spakowana i chciała uciekać do Polski. W czasie rzezi Polaków rodzina była chroniona przez Onyszkę. Sąsiad Władysław Karnydał miał kilkoro dzieci, boh. miał ósemkę rodzeństwa, sześciu braci i dwie siostry. Współczesna wizyta prezydentowej Agaty Dudy w Woroniakach koło Złoczowa.
[00:37:52] Ojciec był z pochodzenia Niemcem, pradziadek miał na imię Hellmuth. Pradziadek miał młockarnię austriackiej produkcji. Gospodarze mający duże pola wynajmowali ją do pracy. Zimą pradziadek remontował maszynę a ojciec pomagał mu. Rodzice boh. mieli niewielkie gospodarstwo, ojciec był ślusarzem, potrafił murować i pokrywać dachy blachą. W Folwarkach mieszkało wielu rzemieślników. Po wkroczeniu Niemców do domu przyjechał generał niemiecki – reakcja matki na pytanie o ojca. Zatrudnienie w warsztatach naprawy czołgów. Kartki na żywność i inne towary – poprawa warunków materialnych. [+]
[00:44:44] Ojciec nie chciał korzystać ze stołówki w warsztacie i boh. nosił mu obiady – przepustka na teren zakładu. Niemieckie patrole w Złoczowie. Koło domu był sad owocowy i ogródek, znajomy generał niemiecki umył się latem na podwórku, a potem poszedł do sadu – jego reakcja. Generał czasem nocował w domu boh., wiadomość o tym szybko rozniosła się wśród sąsiadów i nikt z Ukraińców nie śmiał napaść na rodzinę. Stosunek do Niemców. [+]
[00:50:15] Po wkroczeniu Rosjan cała rodzina szykowała się do wyjazdu do Polski. Sotnik banderowców przysłał wiadomość ojcu, by nie wyjeżdżał, ponieważ z jego strony nic rodzinie nie grozi. W rodzinie było 18 osób i przed wojną w sadzie zbudowano odpowiedni schron. Rosjanie wyłapywali banderowców, którzy nie wyjechali na Zachód – obławy we wsiach. Pewnej nocy przyszła grupa uciekających banderowców, w tym sąsiad Władek, który służył w czasie wojny w Dywizji SS stacjonującej w Brodach – prośba o wpuszczenie do schronu. Gdy obława przeszła, banderowcy odeszli, dzięki temu sotnik dał ojcu gwarancję bezpieczeństwa. Nadzieje na interwencję Amerykanów i Anglików i zmianę sytuacji politycznej. W 1938 r. wybudowano nowy dom kryty blachą, rodzinie żal było zostawić gospodarstwo. W czasie niemieckiej okupacji w domu miał swój pokoik niemiecki generał. Ochrona ze strony Niemców i Ukraińców. [+]
[00:57:45] Współpraca z księdzem Cieńskim. W czasie bombardowania jedna bomba uderzyła w kościół i ojciec pomagał w remoncie. Po rzezi w Hucie Pieniackiej ksiądz Cieński poprosił ojca o pomoc w pochówkach ofiar. W Hucie działała samoobrona, która miała trzy snajperskie karabiny. Na noc do Huty przyjeżdżali Polacy z okolicznych wsi. W lutym 1944 Ukraińcy uderzyli na Hutę. Oficerowie SS, Ukraińcy, kwaterowali u Onyszki i tam ojciec zobaczył plany ataku na dziesięć dni przed napadem. Onyszko był byłym wojskowym, kartografem i brał udział w przygotowaniu napadu na Hutę. Rola Romana Szuchewycza. Na cztery dni przez atakiem ojciec i boh. pojechali do księdza w Hucie i uprzedzili o planach Niemców i Ukraińców. Boh. widział Niemców jadących w kierunku Huty. [+]
[01:07:15] Ojciec dostał plan od Onyszki i boh. w jedną noc go skopiował. Potem boh. jeździł z wujem Tadkiem i księdzem Cieńskim na pogrzeby ofiar. Brał udział w myciu zwłok, trumny robiono z desek rozbieranych stodół, w jednej układano po kilkoro zwłoki dzieci. Sposoby mordowania młodych kobiet. Różnice w mordowaniu Żydów i Polaków – techniki zabijania. [+]
[01:13:22] W czasie niemieckiej okupacji boh. chodził do wsi Woroniaki, gdzie mieszkało wielu Polaków. Niedaleko wsi biegła linia kolejowa, w czasie rzezi niektórzy dobiegali do torów i uderzali w nie licząc, że ktoś usłyszy i pospieszy z pomocą. Wiele razy boh. chodził z ojcem w poszukiwaniu zwłok osób porwanych i zabitych przez banderowców. Pewnego dnia przyszła kobieta prosząc o odszukania ciała jej męża – rozmowa ojca z matką. Porąbane zwłoki znaleziono na pieńku – szukanie odrąbanych kończyn. Ludzie sami robili prowizoryczne trumny. Banderowcy napadali na kondukty i ludzie bali się chodzić na pogrzeby pomordowanych sąsiadów. [+]
[01:18:08] Różnice między esesmanem z ukraińskiej dywizji a żołnierzem niemieckim – Ukraińcy mieli takie same mundury i emblematy, ale te miały dodatkowo oznaczenie literowe. Szuchewycz brał udział w egzekucji lwowskich profesorów na Wuleckich Wzgórzach. O działalności Batalionu Nachtigall i Szuchewycza we Lwowie opowiadał Onyszko. Niemiecki generał, który mieszkał w domu boh. podczas okupacji, opowiadał o postępowaniu z wykształconymi Polakami.
[01:23:57] Boh. napisał szkic swoich wspomnień. Refleksje na temat wieku – przyjazd naukowca, który zajmuje się badaniem długowiecznych osób. Boh. powiedział mu, że nie umiera, ponieważ nie ma pieniędzy na pogrzeb.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..