Janina Szerszeń z d. Chrostek (ur. 1929, Młock) w wieku 12 lat została wraz z rodziną wysiedlona do Memla (Kłajpedy), gdzie pracowała na robotach u Niemców. Do rodzinnego domu w Młocku wrócili w końcu 1944 roku. W 1946 roku pani Janina wyszła za mąż za Tadeusza Szerszenia - kierownika Gminnej Spółdzielni. W 1947 roku urodziła córkę Barbarę, w 1950 syna Jana, w 1953 córkę Marylę, a w 1955 syna Lecha. Przez całe życie zajmowała się dziećmi i pracowała w gospodarstwie, którego właścicielem był jej ojciec. Mąż Tadeusz w 1959 roku zbudował tartak, który przez lata był głównym źródłem ich dochodów. Od 2005 roku, czyli od śmierci męża, mieszka samotnie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1929 r. w Młocku.
[00:00:26] Boh. miała jednego brata, rodzina zajmowała się rolnictwem – bieda przed wojną. W 1939 r. boh. zdała do trzeciej klasy. W okolicznych wsiach mieszkało wielu niemieckich kolonistów. Podczas okupacji wysiedlono Polaków z Młocka, a ich gospodarstwa zajęli Niemcy.
[00:04:20] 23 kwietnia 1941 r. rodzina została wywieziona na roboty do Memel (obecnie Kłajpeda). Brat został w Młocku, ale potem przyjechał do rodziny, która pracowała u pani Burgdorf w folwarku Gut Schaulen. Brat zachorował na gruźlicę i dziedziczka pozwoliła na wyjazd do Polski. Zachowanie Niemców wobec Polaków w innych folwarkach. Boh. chodziła na zakupy do Memel, pewnego dnia zgubiła kartki i zaprowadzono ją na gestapo, gdzie była ściana, na której wieszano znalezione rzeczy. Rodzina wróciła do Polski w marcu 1944 r., osiemnastoletni brat zmarł w maju. [+]
[00:08:08] Mąż dziedziczki został zabrany na front, rządca majątku mówił po polsku. W folwarku pracowały trzy rodziny polskie i trzy litewskie. Rodzice pracowali w polu, matka chodziła do dworu, by szyć dla dziedziczki i jej rodziny. Żywność była na kartki, ale mleko dawano w dworze, robotnicy mogli trzymać drób i sadzić ziemniaki. Warunki mieszkaniowe. Leon, Polak pracujący w fabryce w Memel, przychodził w soboty po chleb, który matka piekła dla niego.
[00:12:45] Robotnicy mieli na ubraniu naszywkę z literą „P”. Boh. chodziła na pocztę i do kościoła w Memel. W gospodarstwie pracowali też jeńcy wojenni Francuzi i Rosjanie, gdy wychodzili w pole, pilnował ich Niemiec. Polaków nie pilnowano.
[00:14:50] Rodzinie pozwolono wyjechać z powodu choroby brata. Na roboty jechano pociągiem towarowym, a z powrotem osobowym. Niemiecki porządek – oddawanie znalezionych rzeczy na gestapo. Polacy kradli, ale Niemcy nie.
[00:16:36] Po powrocie do Młocka rodzina nie miała gdzie mieszkać, ponieważ dom zajęła inna rodzina. Ojciec zatrudnił się w niemieckim gospodarstwie w Woli Młockiej i tam mieszkano do wejścia Armii Czerwonej w styczniu 1945 r. – powrót do domu.
[00:17:40] Wejście żołnierzy radzieckich do wsi, porównanie Rosjan i Niemców. Po wyzwoleniu boh. poszła do szkoły.
[00:20:13] W czasie okupacji przyszły mąż pracował u Niemców w Woli Młockiej. Po ślubie był magazynierem w sklepie, w 1959 r. założył tartak – poprawa warunków życia. Mąż kupił likwidowany PGR, obecnie gospodaruje tam wnuk boh. Życie w czasach PRL.
[00:25:11] Boh. ma czworo dzieci – liczne wnuki i prawnuki. Boh. zajmowała się robieniem firanek, serwetek i swetrów – jeden z nich założył aktor w serialu „Stulecie Winnych”. Porównanie przeżyć wojennych boh. z obecną sytuacją na Ukrainie.
[00:28:22] Ucieczki mieszkańców wsi w 1939 r. W czasie okupacji Niemcy zabrali kilku mieszkańców do obozów. W lesie koło Ościsłowa rozstrzeliwano Polaków. Żydzi przed wojną mieszkali w Sochocinie. Za wsią mieszkali Cyganie, ich potomkowie do dziś mieszkają w okolicy. Wieś nie ucierpiała za bardzo w czasie wojny.
[00:31:34] Przyszły mąż został skierowany przez władze okupacyjne do pracy przymusowej w niemieckim gospodarstwie. Mąż spotykał się z innymi robotnikami – wizyta żandarmów. Dwóch Polaków, w tym Kozłowiaka, aresztowano i zabito w Ciechanowie, boh. widziała ich zwłoki na wozie koło remizy.
[00:34:18] Ze wsi wywieziono pięć rodzin. Rodzina boh. wróciła pociągiem, pozostali jechali wozami. Warunki na robotach – zakupy na kartki, garnitur dla brata, potem został w nim pochowany. Po przyjeździe transportu do Memel na dworcu wybierano ludzi do konkretnych majątków. Razem z rodziną boh. wybrano Pawlickich ze Śródborza oraz Szczecińskich. Kontakty ojca z Pawlickimi po wojnie.
[00:38:16] Podczas pobytu na robotach boh. nie pracowała w polu, ale robiła zakupy w Memel, czasem chodziła do kościoła, w którym był tłumacz mówiący po polsku. W folwarku pracowały trzy rodziny litewskie – wzajemne relacje.
[00:43:35] Boh. widziała ćwiczenia młodych Niemców, którzy mieli jechać na front. Kobiety robiły plecione łapcie na buty, które wysyłano żołnierzom na front wschodni [+]. Mąż dziedziczki został zabrany na front. Rodzina wróciła do domu w marcu 1944 r., po trzech latach w Prusach Wschodnich.
[00:46:35] [W PRL] W domu był telewizor – wspólne oglądanie z sąsiadami, wspomnienie dnia wyboru papieża Jana Pawła II. Wizyta wuja z Ameryki. Papieskie pielgrzymki w Polsce. Życie religijne rodziny.
[00:52:25] Rodzina prowadziła tartak – drewno na zapisy, potem mąż kupił upadający PGR.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..