Jerzy Lisiecki (ur. 1939, Cudzieniszki) w latach 1952-1956 przebywał wraz z rodziną na zesłaniu w Kazachstanie. Do Polski powrócił w 1956 roku. Absolwent matematyki Uniwersytetu Mikołaja w Toruniu. Nauczyciel matematyki i fizyki w szkołach w Słupsku w latach 1966-1969. Informatyk w ośrodkach obliczeń komputerowych w Koszalinie i Słupsku w latach 1969-1990. Uczestnik strajku w Zakładzie Obuwia „Alka” w Słupsku w 1980 roku. W latach 1981-1989 działacz podziemnej „Solidarności”. W 1989 roku będąc członkiem Komitetu Obywatelskiego w Słupsku odkrył w siedzibie sztabu wyborczego podsłuch zamontowany przez Służbę Bezpieczeństwa.
[00:00:10] Ur. 1939 r. na Wileńszczyźnie. Obrazy wojny: żołnierze niemieccy, partyzanci radzieccy, partyzanci akowscy z 1944 r. idący wyzwalać Wilno. Gospodarstwo rolne rodziców ok. 30 ha. Oddawanie zboża okupantom (sowieckiemu lub Niemcom). Wspomnienie: Niemcy grożą ojcu bronią w pomieszczeniu, gdzie ukrywał zboże. Walki niedaleko kolei, starszy brat ukrywał boh. w ziemiance, świst kul. Przyjście sowietów po wojnie. W 1945 r. ojciec nie chciał wyjeżdżać, „czekał na Amerykanów”.
[00:03:21] Prześladowania rolników przez władze ZSRR (kontyngenty), wyjazd ojca, tułaczka po rodzinie w 1947 r. Dwoje rodzeństwa (siostra ur. 1944, starszy brat), ojciec się ukrywał. Złapanie ojca w 1951 r., wyrok 10 lat więzienia dla „kułaka”. W kwietniu 1952 r. deportacja rodziny z domu dziadków (najmłodsza siostra ur. 1950). Starszy brat służył w wojsku radzieckim. Załadunek do bydlęcych wagonów w stacji Oszmiana, dojazd do południowego Kazachstanu, przy granicy z Uzbekistanem, przyjazd do kołchozu 1 maja 1952 r. Inne polskie rodziny.
[00:06:28] Ucieczka z kołchozu, w miejscowości Abaj Bazar do 1956 r., ojciec dołączył do rodziny w 1953 r., siedział w więzieniach na Białorusi: w Mińsku, Baranowiczach, Oszmianie. Chory na astmę. Starszy brat służył we Władywostoku przez 3 lata. W 1956 r. możliwość powrotu do Polski, sporządzenie nowych, polskich dokumentów. Metryka urodzenia boh. z innej parafii.
[00:09:20] Choroba i śmierć mamy w 1942 r., dobra macocha. Po powrocie do Polski w 1956 r. skierowanie na ziemie zachodnie, miejscowość Otyń, zabudowania PGR. Fatalne warunki mieszkaniowe, brak opieki władz. Decyzja o wyjeździe do Bartoszyc, dołączenie do rodziny ojca. 5 lat w Bartoszycach, edukacja: Liceum Pedagogiczne nr 1. Studia matematyczne na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (ukończone w 1966).
[00:11:44] Przyjazd do Słupska – praca w szkołach. Kursy informatyczne we Wrocławiu, praca jako informatyk w Zakładzie Elektronicznej Techniki Obliczeniowej w Koszalinie (ZETO Koszalin) do 1971 r., potem w ośrodku informatyki Północnych Zakładów Przemysłu Skórzanego (PZPS) „Alka” w Słupsku do 1989 r. Firmy usług komputerowych.
[00:13:51] Ur. 10 lipca 1939 r., rodzice Emila dd. Żarejko, Leonard Lisiecki. Partyzanci polscy w zielonych mundurach – przyjście do domu, nie wszyscy mieli broń, poczęstunek na podwórku: chleb z miodem. Żołnierzy sowieccy żądali ubrań, awantury o pranie bielizny. Kazali ojcu wyjść z domu, „żeby pokazać drogę” [+].
[00:17:33] Prześladowania ojca jako „kułaka”, obowiązek oddawania kontyngentu zboża. Dom rodzinny w miejscowości Kiermielany (powiat oszmiański, woj. wileńskie, dziś powiat Ostrowiec). Szkoła białoruska, koledzy Polacy. Obok folwarku mieszkało 6-8 rodzin polskich. Pod koniec lat 40. zamieszkanie w miejscowości Cudzieniszki, pow. oszmiański. Edukacja po białorusku i rosyjsku.
[00:22:25] Deportacja: łomot do drzwi nocą w domu rodziców macochy, przygotowany worek sucharów, ojciec od roku siedział w więzieniu, zabranie worków z dobytkiem. Obstawa: enkawudzista po cywilu, wychowawca szkolny boh. Jakowlew, dwaj żołnierze. Dziadek namawiał boh. na ucieczkę do lasu. Dziadkowie zostali w domu. Dziadek Michał Wołoczko służył w wojsku gen. Dowbor-Muśnickiego, żył w Cudzieniszkach, pracował jako rachmistrz w kołchozie. Mentalność ludzi kresowych.
[00:29:17] Korespondencja z ojcem w więzieniu, boh. nie umiał pisać po polsku, ze starszym bratem w wojsku pisał po rosyjsku. Początki w Kazachstanie: boh. miał 12 lat, praca przy uprawie bawełny: sadzenie wiosną, zbiór jesienią, pomoc mamie. Zapłata w naturze – po 15 kg pszenicy, siostra dorabiała, gotując jajka. Zbieranie kłosów – przepędzona przez Kazacha.
[00:32:48] Zesłańcy z różnych stron świata: Niemcy, Ukraińcy, Tatarzy, Gruzini, Japończycy (uprawiali ryż), Rosjanie. Kolega Rosjanin uzdolniony plastycznie, wrogość wobec władzy rosyjskiej. Polacy w Abaj Bazar, koleżanka z klasy w Kazachstanie.
[00:34:49] Po powrocie z więzienia ojciec zrobił krzyż. Zakaz kultu religijnego. Święta kościelne i narodowe obchodzone indywidualnie, w odosobnieniu. Wiadomość o powrocie do Polski, wyjazd w sierpniu 1956 r. Pomoc rodziny z Białorusi, przyjazd do Wilna (starszy brat i dziadkowie) na własny koszt. Boh. rzeźbił i sprzedawał zabawki, nielegalne zdobywanie drewna.
[00:39:57] Żywność na zesłaniu: podstawą była kukurydza, czasem pieczywo pszenne, przetwory domowe, sernik kukurydziany. Potrzeba tworzenia po powrocie do kraju, zainteresowanie fotografią, rysunkami, wymarzony aparat lustrzanka „Lubitiel” – 120 rubli. Powrót przez Taszkient. Wydanie pieniędzy zaoszczędzonych na aparat na lekarstwo dla chorego ojca, podarowanie aparatu przez wuja z Białorusi.
[00:43:55] Powrót do Polski we wrześniu 1956 r. Zabranie dokumentów przez Rosjan, postój w Poznaniu – pierwszy zakup: pierniczki „Katarzynki” z Torunia. Liceum pedagogiczne w Otyniu, kłopoty z językiem polskim, notatki szkolne w dwóch językach. W Bartoszycach nauka z młodszymi kolegami, doskonalenie polskiego.
[00:48:14] Pierwsze komputery – od 1970 r. w ZETO Koszalin. Dojazdy do pracy ze Słupska. Szkolenie w Elwro we Wrocławiu, komunikacja z komputerem przez monitorek. Uruchomienie pierwszego komputera filmy ICL (Odra 1305) – klimatyzowana sala o pow. 100 m kw.
[00:50:36] Wydarzenia grudnia 1970 r. Boh. jeździł po Wybrzeżu, spalone komitety. Bijatyka z milicją w Słupsku. W 1979 r. studia podyplomowe z zarządzania i rachunku ekonomicznego, w 1980 r. praca w „Alce”. Strajki sierpniowe. Fabryka obuwia w Słupsku, garbarnie, większość kobiet w fabryce. Boh. pracował jako informatyk. Klasy polityczne w PRL: robotnicy, chłopi, inteligencja pracująca. Rozbudowana administracja w Alce (na ok. 3000 robotników ok. 300 osób administracji). Oddelegowanie boh. do komitetu strajkowego jako przedstawiciela administracji, pomoc w organizowaniu i zabezpieczeniu strajku. Straż nocna przy ogrodzeniu zakładu nocą.
[00:57:37] Organizowanie NSZZ „Solidarność”, przewodzenie zebraniom wyborczym. Boh. był przedstawicielem władz regionalnych „S”. Nauka samorządności i życia obywatelskiego. Plany przekształcenia własnościowego przedsiębiorstw, wprowadzenia praw pracowniczych. Wszechobecność PZPR na wszystkich szczeblach gospodarki. Przygotowanie projektu rad pracowniczych, szkolenia robotników.
[01:01:38] „Nieoczekiwany” stan wojenny, spotkanie z prof. Geremkiem. Pomyłkowe aresztowanie boh., namawianie do podpisania „lojalki”. Nękanie boh. przez milicję, inwigilacja zakładu przez SB, stała obserwacja boh., przychylność dyrekcji „Alki” wobec członków „S”.
[01:04:30] Odkrycie podsłuchów ubeckich w Komitecie Obywatelskim „S” na początku maja 1989 r., Krzysztof Wojcieszyk kierował biurem wyborczym KO w domu kultury przy ul. [Findera, dziś Armii Krajowej]. Mikrofon nad biurkiem boh. – fotografia, wymontowanie sprzętu, informacja prasowa. [+]
[01:09:10] Prowadzenie kampanii wyborczej Komitetu Obywatelskiego [w 1989], druk ulotek, spotkania. Potrzeba działania, budowania gospodarki nowego typu: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Boh. jest zwolennikiem Wałęsy. Fajka wyrzeźbiona przez boh. dla Wałęsy, honorowe członkostwo Klubu fajki w Słupsku (Pipe Club Słupsk, PCS).
[01:13:05] Działalność boh. w PCS, podróże po świecie, opowiadanie o „S”. Odwiedziny Wałęsy po wyjściu z Arłamowa, zasługi Wałęsy dla budowania demokracji.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..