Janina Górzyńska z d. Górzyńska (ur. 1925, Rososz) pochodzi z rolniczej rodziny, miała pięcioro rodzeństwa. W 1927 roku jej brat Józef wyemigrował do Kanady. Przed wojną ukończyła sześć klas szkoły powszechnej. Okres II wojny światowej przeżyła w rodzinnym gospodarstwie. W 1947 roku wyszła za mąż i zamieszkała w pobliskiej wsi Łęki. Owdowiała w 1994 roku, w 2008 roku zmarł jej syn. Od 2018 roku mieszka w Domu Pomocy Społecznej „Dom nad Stawami” w Siedlcach.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1925 r. we wsi Rososz.
[00:00:52] Rodzice prowadzili gospodarstwo rolne, boh. jako dziecko pasła krowy. Uczyła się w szkole w Żeliszewie, do wybuchu wojny ukończyła sześć klas.
[00:01:50] Niedaleko wsi były tory kolejowe, między stacjami Sosnowe i Koszewnica był most kolejowy, który bombardowano we wrześniu 1939 r. Wysokie kontyngenty podczas okupacji. Ojciec zabił prosiaka i żandarm Kurtz pobił go za to.
[00:03:47] W lutym 1944 r. Niemcy przyjechali na polowanie, do nagonki wzięli miejscowego chłopaka, który ukradł trochę amunicji. Po jakimś czasie chłopak został rozstrzelany przez żandarmów i boh. widziała jego zwłoki. W maju Niemcy przyjechali ponownie, zastrzelili matkę chłopaka i jego dziadków, w sumie zabito 16 osób. Rodzinne gospodarstwo boh. zostało podpalone. Pacyfikacje okolicznych wsi. [+]
[00:07:05] Czerwonoarmiści kwaterowali we wsi w oczekiwaniu na ofensywę. Po wojnie boh. wyszła za mąż i pracowała w rolnictwie. Sytuacja rodzinna boh., która na starość lato spędzała w domu, a zimę w ośrodkach pomocy społecznej.
[koniec samodzielnej relacji – świadek odpowiada na pytania]
[00:09:35] Przedstawienie rodziców: Zofii i Feliksa Górzyńskich, którzy prowadzili spore gospodarstwo rolne. Boh. miała pięcioro rodzeństwa, starszy brat Józef wyjechał do Kanady w 1927 r. Po wojnie przyjeżdżał do Polski. Boh. musiała wyjść za mąż, ponieważ rodzicom podobał się przyszły zięć, Wacław Górzyński. Wieś, w której mieszkał, leżała przy granicy Podlasie i Mazowsza. Przedstawienie rodzeństwa. Boh. podobał się inny chłopak, pracujący na kolei – powody rozstania. Mąż boh. okazał się alkoholikiem, podobnie syn.
[00:16:28] Po ślubie boh. mieszkała we wsi Łęki – ciężka praca w gospodarstwie. Syn był dobrym uczniem, skończył szkołę w Warszawie i pracował przy budowie metra – śmierć syna. Bliscy leżą na żeliszewskim cmentarzu. W 1986 r. boh. przeszła na emeryturę, ziemię zdano na skarb państwa.
[00:22:30] We wrześniu 1939 r. we wsi było wielu uciekinierów z Warszawy. W domu boh. zatrzymał się profesor z rodziną i służącą. Mąż jednej z jego córek był wojskowym – powody wyjazdu rodziny.
[00:25:15] Armia Czerwona pojawiła się w okolicy w 1944 r. Żołnierze kwaterowali po wsiach w oczekiwaniu na ruszenie frontu.
[00:26:00] Ojciec zabił prosiaka i został za to pobity przez żandarma Kurtza. Żandarmeria stacjonowała w Skórcu, żandarm i policjant Woźniak przyjechali rowerami, prosiaka zabrano. Sołtys Ceranka donosił żandarmom. Do partyzantki należeli okoliczni chłopi, którzy kradli żywność sąsiadom. Z domu boh. zrabowano jedzenie i odzież, potem rodzina nie miała się w co ubrać. Ojciec poznał jednego z partyzantów-bandytów, który chciał go później zastrzelić. [+]
[00:29:22] Brat Marian został zabrany na roboty, ale uciekł z transportu i wrócił do domu. Podczas pacyfikacji Niemcy zabili rodziców koleżanki, ją oszczędzono i wywieziono na roboty do Prus. Podpalenie zabudowań gospodarczych – uratowanie psa. Powody zastrzelenia chłopaka, który brał udział w nagonce. W majowej obławie brali udział Niemcy i Ukraińcy. Boh. spotkała żołnierza, który sprawdził dokumenty i puścił ją. [+]
[00:33:30] Sąsiad Jan Wadas ukrywał żydowską rodzinę Rytków, w dniu pacyfikacji w gospodarstwie była tylko jedna Żydówka, staruszka, która ocalała. Rytkowa z córką chodziły do kościoła. Mieszkańcy wsi nie wiedzieli o siedleckim getcie, na targi jeżdżono do Mrozów. [Jan Wadas był jedną z ofiar pacyfikacji – EP]
[00:36:55] Czerwonoarmiści zabrali konia, za którego dali źrebaka, który nie nadawał się do pracy w polu. Niedaleko był dwór, który został zniszczony przez radzieckich żołnierzy, hrabia Witold Dąbrowski zdołał uciec, po wojnie w dworze mieściła się gmina, po przeniesieniu urzędu do Kotunia chłopi rozebrali budynek. Ziemię dworską rozdzielono między biedniejszych gospodarzy.
[00:40:10] Życie po wojnie – dostawy obowiązkowe. Ojciec żył sto lat – udział w głosowaniach. We wsi nie było repatriantów ze wschodu.
[00:42:50] Boh. wyszła za mąż w 1947 r., wesele odbyło się domu męża, tańczono w domu sąsiadów. Powody wyjścia za mąż. Jedna z sióstr i brat Marian zostali na ojcowiźnie.
[00:46:13] W gospodarstwie uprawiano zboża i warzywa, hodowano krowy. Syn był zdolnym uczniem i wyjechał do szkoły w Warszawie. We wsi nie było PGR-u. Ciężka praca w rolnictwie przed epoką mechanizacji. Trudności z zakupem traktora. Po przejściu na emeryturę zdano ziemię i przepisano budynki na syna, który je sprzedał. Po śmierci syna boh. odzyskała siedlisko. Na wsi pędzono bimber, a mąż boh. lubił wypić.
[00:53:44] Brat mieszkał w Toronto – wyjazdy bratanic do Kanady. Boh. odwiedziła swój dom – stan posesji i budynku. Pobyt w Domach Pomocy Społecznej, stan zdrowia boh.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..