Halina Kałmyk z d. Dołgaczow (ur. 1963, Wilno) – Polka z Wilna. Uczęszczała do szkoły w okresie Litewskiej SRR, od 1995 do 2018 była sekretarką w polskiej ambasadzie w Wilnie. Obecnie przewodniczka po Wilnie.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1963 r. w Wilnie.
[00:00:18] Matka boh. jest Polką, ojciec był Rosjaninem, staroobrzędowcem, z zawodu nauczycielem. Okoliczności poznania się rodziców – ślub w kościele św. Anny w lutym 1956 r. Ojciec nie zmienił wyznania i po ślubie chodził do cerkwi, a matka i dzieci do kościoła. Boh. ma dwóch starszych braci.
[00:05:40] Koło domu dziadków była kapliczka św. Jana, obecnie koło kapliczki stoi wieżowiec. Rodzina zamieszkała w domu babci na Zwierzyńcu. Zabawy dzieciaków w pobliskim lesie.
[00:09:45] W domu rozmawiano po polsku, dzięki matce dzieci chodziły do polskiej szkoły. Przejawy patriotyzmu boh. Polska szkoła mieściła się przy ul. Krupniczej 11, lekcje odbywały się w języku polskim. Dyrektorką była pani Fryda Mackiewicz, z pochodzenia Żydówka. W szkole uczyło kilku przedwojennych nauczycieli, w tym pani Jabłońska, Maria Trojanowicz, matematyk Aleksiejenko. W pierwszej klasie było 47 uczniów. W szkole uczono języków: rosyjskiego, litewskiego i niemieckiego. Egzamin na ekonomię boh. zdawała w języku polskim, z kolegami na podwórku rozmawiano po rosyjsku, później w pracy po litewsku.
[00:17:25] Boh. była pionierką i komsomołką, ale nie traktowała tego poważnie. Przygotowanie do I Komunii odbywało się w domu boh. Gdy nauczycielka pani Trojanowicz zapytała, kto chodzi do kościoła, tylko jeden uczeń nie podniósł ręki. Rola kościoła katolickiego w życiu Polonii. Konieczność noszenia w szkole pionierskich krawatów.
[00:22:20] Nauka historii w Związku Radzieckim, postrzeganie mieszkańców krajów bałtyjskich. Sytuacja Polaków w mniejszych miejscowościach. Rodzice szkolnych kolegów byli w większości robotnikami, matka boh. była księgową. Wyjazdy na obozy pionierskie do Trok i wypoczynek na Krymie, gdzie mieszkała ciotka.
[00:28:40] W czasie stanu wojennego matka robiła paczki dla sióstr mieszkających w Polsce, które wyjechały w latach 50. – decyzja dziadka o pozostaniu w Wilnie.
[00:31:37] Informacja o wyborze papieża Jana Pawła II. Nauka polskich piosenek w szkole – patriotyczne lekcje muzyki. Wspomnienie przedstawienia na balu maturalnym.
[00:33:32] Boh. studiowała ekonomię na Uniwersytecie Wileńskim – wybór studiów za namową matki, która przed wojną poszła do gimnazjum, podczas okupacji nie kontynuowała nauki, a po wojnie pracowała jako księgowa. Po latach awansowała na główną księgową w zakładzie wodociągów. Początki na studiach – wybór języka rosyjskiego jako wykładowego. Program studiów – ateizm i komunizm naukowy.
[00:39:45] Stosunki polsko-litewskie – bitwy z mieszkańcami „litewskiego domu” na Zwierzyńcu. Mieszane małżeństwa w rodzinie ze strony męża. Wychowanie córki, która skończyła polską szkołę i studiowała kinezyterapię – jej małżeństwo. Motywowanie córki do nauki języków polskiego, litewskiego, rosyjskiego i angielskiego. Dobre wyniki w nauce.
[00:49:38] Wspomnienie Żydówki, która była dyrektorką szkoły. Przynależność państwowa Wilna na przestrzeni lat.
[00:52:37] Kontakty z rodziną mieszkającą w Polsce – zaproszenia dla kuzynów. Boh. pierwszy raz w Polsce była w 1978 r. – wrażenia z podróży, porównanie radzieckich i polskich pograniczników. Smak lodów w Ełku. Konfrontacja z podpitym mieszkańcem Grójca. [+]
[01:01:30] Powody, dla których boh. nie chciała przeprowadzić się do Polski. Most zwierzyniecki budował dziadek Georgij Dołgaczow, który był kamieniarzem. Ojciec nie lubił opowiadać o wojnie, był wywieziony na roboty do Niemiec – wzruszenie podczas filmu wojennego. Przyrzeczenie złożone Matce Boskiej Ostrobramskiej – ofiara w kościele. W domu obchodzono święta katolickie i prawosławne.
[01:07:30] Dziadek kolejarz został wywieziony przez Rosjan i przebywał prawdopodobnie na terenie obecnej Białorusi, po rozbiciu więzienia podczas niemieckiego bombardowania wrócił do Wolna – droga do domu. Podczas niemieckiej okupacji młodzież wywożono na roboty do Niemiec – ukrywanie dwóch niezamężnych córek przed wywózką. Niemcy uciekając przed frontem podpalali domy – rozbieranie płotów.
[01:14:13] Boh. pracowała w Zjednoczeniu Maszyn Obliczeniowych „Sigma”. Sytuacja wiosną 1990 r. – odzyskanie niepodległości przez Litwę. Interwencja Armii Radzieckiej w styczniu 1991 – starcia żołnierzy z ludnością cywilną, walka o wileńską wieżę telewizyjną.
[01:22:10] Po urlopie macierzyńskim boh. została zwolniona z pracy. Okoliczności podjęcia pracy w Budimexie w 1995 r. Potem boh. pracowała w dziale ekonomicznym w ambasadzie. Wspomnienie ambasador Eufemii Teichmann i ambasadorów: Jerzego Bahra i Jarosława Czubińskiego – praca sekretarki ambasadora. Stan polskich cmentarzy – listopadowa akcja „Znicz”.
[01:35:58] Ambasador Urszula Doroszewska zwolniła boh. z pracy w ambasadzie w 2018 r. Obecna sytuacja zawodowa.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.