Kazimierz Musur (ur. 1930, Kolonia Edwardówka) w kwietniu 1940 wraz z matką, siostrą i młodszym bratem został deportowany do łagpunktu 17 w miejscowości Suchobiezwodnoje w obłasti gorkowskiej w ZSRR. W 1942 roku udało mu się dostać wraz z siostrą do formowanej Armii Polskiej. Matka i młodszy brat prawdopodobnie zmarli w Kermine – nigdy nie udało się wyjaśnić ich losów. Po ewakuacji z Krasnowodzka do Pahlevi Kazimierz Musur został wraz z innymi polskimi dziećmi przerzucony do Isfahanu, Ahwazu, a następnie do Outshoorn w Republice Południowej Afryki. Uczęszczał do szkoły zawodowej w Cape Town, pracował w fabryce kapeluszy w Johannesburgu. W 1948 roku wrócił do Polski, gdzie spotkał się z ojcem i starszym bratem, którym udało się uniknąć wywózki w 1940 roku. Pracował jako ślusarz w przedsiębiorstwie Polskie Budownictwo Energetyczne. W 1955 roku rozpoczął pracę na kolei, najpierw jako pomocnik maszynisty, a w 1959 roku – jako maszynista parowozu. W 1990 roku przeszedł na emeryturę. Mieszka w Domu Pomocy Społecznej „Pogodna Jesień” w Jeleniej Górze.
więcej...
mniej
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Kolonii Edwardówka.
[00:00:38] Przed wojną boh. pomagał w gospodarstwie. Po wybuchu wojny boh. chodził do czteroklasowej szkoły, ale uczono w niej języka ukraińskiego. Ojciec był sołtysem we wsi, siostra Janina po ukończeniu czterech klas poszła do szkoły w Jaryczowie. Jan Kinal z Ceperowa powiedział ojcu, że Polacy będą wiosną wywożeni – zakopanie zboża pod ulami. 10 lutego ojciec, słysząc hałasy we wsi, wysłał żonę i córkę do ciotki Pierzyckiej w Kukizowie, a boh. i młodszego brata do Jaryczowa, gdzie mieszkała przyrodnia siostra Jadwiga Andrzejczuk. Ojciec i starszy brat poszli do Lwowa. Relacje z sąsiadem Tarasem, Rusinem.
[00:10:56] Budowa domu, opis gospodarstwa – funkcjonowanie kurnika, wyznaczanie kury na rosół. Wyżywienie na wsi – wieprzowinę jedzono w święta. Prace dzieci. Rodzina miała sad i pasiekę. Boh. miał trójkę rodzeństwa oraz starsze przyrodnie rodzeństwo. Brat służył w KOP na granicy z Litwą
[00:17:18] 10 lutego boh. przyszedł do przyrodniej siostry mieszkającej w Jaryczowie. W stajni Bajtarowiczów trzymano polskich jeńców i siostra gotowała dla nich. Wiosną Ukrainiec przyjechał z matką i siostrą, które zabrano z Kukizowa – wyjazd do Lwowa, gdzie rodzinę umieszczono w areszcie. W kwietniu matkę, siostrę, boh. i brata wsadzono do wagonu. Po dwutygodniowej podróży rodzina znalazła się w 17 łagpunkcie w Suchobiezwodnoje – postawa naczelnika Perażyńskiego. Po miesiącu rodzina trafiła do innego łagpunktu, ponieważ w 17. zamieszkali więźniowie budujący kolej. Rodzina utrzymywała się ze sprzedaży ubrań. Wyżywienie w łagrze. Przeniesienie do 2 łagpunktu. [+]
[00:26:50] Wyjazd z łagru jesienią 1940 r. – podczas postoju pociągu w Moskwie żołnierz zaproponował dzieciom zwiedzenie metra. Droga na północ w kierunku Archangielska – przejazd przez zamarznięte jezioro do posiołka Wietka w wołogodzkiej obłasti. Siostra poszła do pracy, a boh. do szkoły. Stan zdrowia matki i młodszego brata – racje żywnościowe dla pracujących i niepracujących. Antyreligijne akcje w szkole. Sprzedaż jagód lotnikom.
[00:38:05] Zachęcanie do pozostania w Wietce, w posiołku został tylko zesłaniec Możdżeń. Brat Tadeusz uczył się fachu u krawca Józefa Barana we Lwowie.
[00:43:20] Brat przyrodni Tadeusz Sowa, z zawodu krawiec, szył ubrania dla komendanta NKWD. Kurza ślepota na zesłaniu – paczki z żywnością i tranem od ojca, który mieszkał podczas okupacji sowieckiej we Lwowie. Boh. przyniósł paczkę z poczty oddalonej o 16 kilometrów.
[00:51:10] Wyjazd z Wietki po ogłoszeniu amnestii. Rejs zatłoczoną barką i droga pociągiem do Czelabińska – boh. poszedł po jedzenie, w tym czasie pociąg odjechał. Dzięki pomocy kolejarza Rosjanina boh. dostał się do innego pociągu i dojechał do Taszkientu, gdzie odnalazł rodzinę. Kradzieże chleba. [+]
[00:58:28] Wyjazd do kołchozu Ałkatyn – boh. nie zmieścił się do arby i szedł na piechotę. Po przybyciu na miejsce zachorował i trafił do szpitala, gdzie był operowany. Boh. wyzdrowiał, a leżący obok niego Żyd zmarł, w jego rzeczach znaleziono pieniądze. Do szpitala przyszła siostra, która zabrała boh. – droga do kołchozu, kradzież cebuli i szczypioru. [+]
[01:07:48] Wyjazd do Kermine, gdzie organizowała się Armia Andersa – matce ukradziono książeczkę do nabożeństwa. Ubranie boh. Boh. chodził na bazar – sposoby podkradania jedzenia handlującym Uzbekom. Rodzina zamieszkała w namiocie wojskowym – choroba brata. Konieczność ogolenia głów. Siostra zapisała się do Junaczek, a boh. do Junaków – obóz w Narpaj.
[01:14:45] Do obozu Junaków przyszła sąsiadka, która powiedziała, że do namiotu, w którym mieszkała matka i brat zakwaterowano Żydówkę. Boh. przyszedł do Kermine, ale już nie odnalazł matki ani brata – wysoka śmiertelność z powodu tyfusu. Wyjazd Junaków z Narpaju do Krasnowodzka – picie wody z Morza Kaspijskiego, zaokrętowanie na pokład „Mołotowa”, choroby pasażerów podczas rejsu do Pahlevi. Rozważania na temat szczęścia. [+]
[01:21:16] W Pahlevi boh. był przez miesiąc – stan zdrowia. Wyjazd do Teheranu – pomidory a kamień w nerce. Pobyt w Isfahanie.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.