Teresa Grzechynka z d. Pawlik (ur. 1938, Nowy Sącz) – w czasie okupacji niemieckiej jej matka Władysława Popiela została zabrana do obozu, po wojnie nie wróciła do Polski i dziewczynka wychowywała się w rodzinie ciotki Salomei Pawlik. Teresa Grzechynka ukończyła Technikum Łączności w Nowym Sączu. Pracowała w służbie zdrowia jako pomoc dentystyczna, potem w Urzędzie Pocztowym w Nowym Sączu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1938 r.
[00:00:20] Przedstawienie przybranych rodziców: Salomei i Józefa oraz biologicznych: Władysławy i Jana. Salomea był siostrą Władysławy. Rodzina mieszkała w Nowym Sączu, dziadek był kierownikiem pociągu, ale także rzeźbił i naprawiał zegarki – wspomnienie domu dziadków.
[00:04:48] Ojciec Jan Popiela pochodził z Biegonic, jednym z jego braci był prof. Tadeusz Popiela, krakowski chirurg. W rodzinie był znachor, który nastawiał złamania.
[00:07:30] Rodzina Pawlików pochodziła z Lwowa, w Nowym Sączu mieszkali w barakach kolejowych – warunki mieszkaniowe, bieda mieszkańców – zachowanie radzieckich żołnierzy.
[00:10:55] Matka pracowała w urzędzie, o ojcu boh. nic nie wie. [Boh. czyta historię matki – matka została złapana podczas łapanki i zabrana do obozu pracy, w którym przebywali oficerowie różnych narodowości. Matka przyjechała na pogrzeb w towarzystwie niemieckiego strażnika].
[00:14:00] Przed wojną w Nowym Sączu mieszkali Żydzi – po wojnie boh. widziała pod wiaduktem kolejowym napisy: „Nie kupuj u Żyda”. Po wojnie w szkole miała tabliczkę do pisania i rysik. Wspomnienie żydowskiego sklepu. Boh. pracowała na poczcie i widywała klienta Żyda. Jedna z kuzynek po pobycie w obozie koncentracyjnym wyjechała do Stanów Zjednoczonych i wysyłała rodzinie paczki żywnościowe – ciotka sprzedawała część jedzenia Żydówce, która mieszkała przy ul. Jagiellońskiej.
[00:20:30] W 1942 r. boh. bawiła się z dziećmi koło torów i widziała pociąg towarowy wypełniony ludźmi – ucieczka do domu, gdy strażnik zdjął karabin z ramienia. [+]
[00:25:00] Boh. była jedynaczką, po wyjeździe matki zaopiekowała się nią ciotka – oficjalna zgoda matki załatwiona przez ambasadę francuską. Matka zmarła w wieku 80 lat, nigdy nie przyjechała do Polski, nie widziała się z córką. Po skończeniu Technikum Łączności boh. dostała nakaz pracy – wyjazd na Dolny Śląsk, by spotkać się z matką.
[00:28:50] Wuj Pawlik pracował w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego, ciotka Salomea była gospodynią domową.
[00:29:35] Heinrich Hamann zezwolił matce na przyjazd do Nowego Sącza na pogrzeb, także dał zezwolenie, by boh. nie chodziła z ciotką do kopania okopów oraz na wysyłanie listów i paczek do obozu.
[00:31:28] Pod koniec wojny do domu przeszli niemieccy żołnierze, dowódca poprosił o jedzenie i dostał od dziadka kawałek chleba. Następnego dnia Niemcy zostali zastrzeleni [fragment odczytany z kartki]. Jedzenie podczas okupacji – pieczone buraki pastewne. Radzieccy żołnierze pożyczyli garnek i ugotowali kapustę z mięsem – dzielenie paczek z UNRR-y, tabletki do uzdatniania wody.
[00:37:25] Boh. nie widziała zwłok niemieckich żołnierzy nad potokiem Łącznik. Podczas okupacji chodziła z ciotką kopać okopy, ale tego nie pamięta. Dziadkowie i ciotka szli po żywność – zranienie dziadka podczas bombardowania.
[00:41:10] Boh. nie pamięta wybuchu zamku w Nowym Sączu ani wkroczenia Armii Czerwonej. Lata szkolne – wspomnienie nauczycielek, pani Michniewicz i Wójtowicz, kary cielesne w szkole. Po latach boh. pracowała jako pomoc stomatologiczna w szkolnym gabinecie dentystycznym. Wspomnienie szkolnych koleżanek.
[00:48:25] Boh. chodziła do Technikum Łączności – nauczycielka polskiego Kubiszowa była więźniarką Ravensbruck. Niektóre lekcje odbywały się u niej w domu. Młodzież wyjeżdżała do teatru do Krakowa. Wychowawcą był prof. Niemczyk, spotkanie po latach z prof. Romanowem, lekcje historii z prof. Plechtą. Dyrektorem szkoły był Władysław Ziemba. Przedmioty zawodowe. Matematyki uczył prof. Grela, który spotkany po strajkach Solidarności pokazywał ślady pobicia.
[00:55:30] Zmiany w Nowym Sączu – pola rodziny Marschalków. Ubranie do Pierwszej Komunii, po uroczystości było przyjęcie na plebanii. Wspomnienie księdza, który przyjeżdżał dorożką. Spotkanie z księdzem Mikułą podczas dawania na zapowiedzi. Wuj był sekretarzem partii i nie zgodził się na zdjęcie krzyży.
[01:02:25] Boh. nie pamięta śmierci Stalina, ale brała udział w pochodach pierwszomajowych – ich trasa w mieście. Wuj Józef Pawlik pracował jako kontroler techniczny w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego.
[01:05:40] Boh. należała do szkolnego zespołu tanecznego, który prowadziła prof. Michalikowa. Przyszłego męża poznała podczas szkolnej zabawy w technikum.
[01:09:00] Wspomnienie egzaminu maturalnego – boh. zdawała język francuski, którego uczyła prof. Kosman. Podczas lekcji polskiego prof. Kubiszowa dowiedziała się, że do szkoły przyjedzie delegacja z Niemiec – jej reakcja.
[01:12:15] Po skończeniu szkoły boh. pracowała w szpitalu, potem w przychodni stomatologicznej – specyfika pracy. Dr Studzińska pomogła jej przenieść się do gabinetu w szkole – egzamin zawodowy w Krakowie. Wspomnienie dr Rossmanith i protetyka Ligęzy.
[01:18:15] Po urodzeniu syna boh. nie wróciła do pracy w służbie zdrowia – praca w Urzędzie Pocztowym przy dworcu kolejowym. Mąż studiował zaocznie na Politechnice Krakowskiej, pracował na kolei w Dziale Zabezpieczenia Ruchu i Łączności.
[01:23:17] Boh. była z mężem i córką na koronacji obrazu Matki Boskiej w Zawadzie. Na poczcie pracowała do emerytury.
[01:24:30] Stan wojenny – żywność na kartki. Boh. i mąż mieli hodowlę lisów – karmienie odpadami z rzeźni – podczas jazdy z kawałkiem krowy samochód został zatrzymany przez patrol i skierowany na posterunek milicji – reakcja męża. Obawy syna, że wybuchnie wojna. [+]
[01:28:17] Reakcja po wyborze Karola Wojtyły na papieża. Podczas nauki w szkole boh. miała zajęcia ze strzelania. Poczta w czasie stanu wojennego – milicjanci otwierali listy. Mąż prowadził zeszyt hodowli zarodowej i stosował skrótowe zapisy. Podczas rewizji przeprowadzonej przez ZOMO zeszyt z notatkami wpadł w ręce zomowców – aresztowanie męża. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..