Krystyna Zielenkiewicz z d. Dolniak (ur. 1922, Warszawa) – jej ojciec miał przed wojną warsztat samochodowy przy ulicy Wilanowskiej w Warszawie. Podczas okupacji wyszła za mąż, razem z teściową i matką brała udział w ukrywaniu Żyda Kiwy. Była uczennicą Seminarium Nauczycielskiego Katolickiego Związku Polek, do emerytury pracowała w warszawskich Ogrodach Jordanowskich przy ulicy Odyńca i Wawelskiej.
[00:00:00] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1922 r. Warszawie.
[00:00:54] Przedstawienie rodziców: Kazimiery i Jana. Boh. miała dwie siostry, jedna z nich zmarła w 1939 r. Przed wojną ojciec prowadził razem z panem Osińskim warsztat samochodowy przy ul. Wilanowskiej – z warsztatu korzystał m.in. Adolf Dymsza. Matka była z zawodu krawcową. Boh. miała w szkole koleżankę, Żydówkę. Wizyta Piłsudskiego w szkole przy ul. Wilanowskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej podjęła naukę w Seminarium Katolickiego Związku Polek. Boh. była na pogrzebie Marszałka w kościele Św. Krzyża.
[00:06:30] Boh. dowiedziała się o wybuchu wojny podczas zakupów w Hali Mirowskiej. Ślub w kościele na Tamce podczas okupacji. Mąż służył w wojsku w Modlinie, po wybuchu wojny jednostka wyjechała na wschód, ale mąż wrócił do Warszawy i przystąpił do ruchu oporu.
[00:10:30] Mąż i jego koledzy napadali na wagony z węglem jadące do elektrowni. Matka pracowała w składzie węgla przy ul. Browarnej.
[00:13:00] Teściowa miała przyjaciela Żyda, który ukrywał się w wielu miejscach, m. in. w mieszkaniu matki boh. przy ul. Gęstej i przy Browarnej. Okno mieszkania teściowej przy ul. Złotej wychodziło na podwórko przy ścianie getta – podawanie jedzenia. Przyjaciel ciotki poszedł do getta, gdzie była jego siostra z dziećmi, potem wywieziono go do Treblinki.
[00:19:55] Opis terenów między kościołem św. Anny a Uniwersytetem Warszawskim, park przy Browarnej. Matka mieszkała przy ul. Gęstej, gdzie przyprowadzano Żydów do pracy. Ojciec zmarł na serce w 1935 r.
[00:23:38] Podczas powstania boh. roznosiła gazetki. Redaktorem „Błyskawicy” był Grzegorz Załęski. Mąż walczył w powstaniu, po złożeniu broni na Placu Narutowicza wywieziono go do obozu. Po wyzwoleniu przez wojska amerykańskie wrócił do Warszawy, nie opowiadał o powstaniu. Wracając do kraju konwojował angielską sanitarkę – dar dla Polski, w Krakowie został aresztowany, ale po kilku dniach go wypuszczono.
[00:29:10] Lokatorzy domu przy ul. Gęstej 16, wyrzuceni z niego podczas powstania, znaleźli schronienie u Sióstr Urszulanek. Żydom pomagali Kępczyńscy, właściciele sklepu mięsnego na Powiślu. Maciej Weber był lekarzem i działał razem z mężem boh. Stanisławem Zielenkiewiczem. Przez mieszkanie teściowej przy ul. Złotej przechodziła pomoc dla getta.
[00:36:30] Przyjaciel teściowej, Żyd Kiwa, ukrywał się w mieszkaniu matki przy ul. Gęstej – kryjówka pod schodami. Boh. mieszkała z mężem przy ul. Dobrej, tu także ukrywał się Kiwa – naprzeciwko była szkoła, w której Niemcy zrobili szpital. Jeden z lekarzy prześladował boh. W mieszkaniu przechowywano amunicję, którą przynosił mąż. [+]
[00:42:40] Mąż należał do Armii Krajowej, współpracował z Grzegorzem Załęskim, autorem książki „Satyra w konspiracji”.
[00:44:54] Boh. przeprowadzała Kiwę na ulicę Browarną, potem na ul. Gęstą do mieszkania matki. Potem poszedł do getta.
[00:48:24] Wspomnienie ruin Warszawy – reakcja boh. Po powstaniu boh. widziała ruiny domu przy ul. Dobrej. Mieszkańcy domu przy Gęstej zostali wypędzeni przez Niemców i schronili się u Urszulanek. Dom został zniszczony. Boh. wyjechała z trzyletnim synem z Warszawy do Białegostoku i mieszkała u wuja.
[00:53:33] Boh. wróciła do Warszawy i zamieszkała na Rakowcu u wuja, który pracował w AGRiL-u – spotkanie z mężem, który przyjechał z Francji.
[00:56:00] Mąż po powrocie musiał codziennie meldować się na posterunku milicji – podjęcie pracy w wydawnictwie Książka i Wiedza. Wezwania na przesłuchania w Pałacu Mostowskich – pisanie życiorysów. Boh. i jej mąż nie należeli do partii.
[00:59:54] Podczas okupacji boh. chodziła do kościoła Św. Krzyża oraz kościoła Wszystkich Świętych. Teściowa po wojnie wyjechała z wnuczką na Lubelszczyznę i została zamordowana.
[01:03:38] Boh. chodziła do Seminarium Nauczycielskiego Katolickiego Związku Polek – praca w Ogrodzie Jordanowskim przy ul. Odyńca i Wawelskiej.
[01:05:30] Dziewięć osób z rodziny zginęło w zbombardowanym domu. Ocalał tylko wuj, który po wojnie pracował w AGRiL-u.
[01:07:00] Odbudowa stolicy po wojnie. Matka zamieszkała przy ul. Narbutta. Boh. zapisała się do Spółdzielni Rakowiec.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.