Andrzej Mularczyk (ur. 1930, Warszawa), pisarz, scenarzysta, autor słuchowisk radiowych. Syn majora WP Józefa Mularczyka, dzieciństwo spędził w Garwolinie. W czasie okupacji mieszkał z matką i bratem, Romanem Bratnym, w Konstancinie. Debiutował w 1943 roku w konspiracyjnym piśmie "Dźwigary". Od 1949 roku zajmował się dziennikarstwem, współpracując z pismami „Razem” i „Pokolenie”, w latach 1951-1955 studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Reportażysta wielu czasopism i wieloletni pracownik Polskiego Radia (dział audycji dokumentalnych i reportażu). Od 1964 członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W latach 1970-1977 kierownik literacki Zespołu Filmowego "Iluzjon". Według jego scenariuszy powstały m.in. filmy „Sami swoi”, „Nie ma mocnych” i serial „Dom”. Członek Polskiej Akademii Filmowej.
00:00:07 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Warszawie.
00:00:22 Refleksje na temat wpływu historii na los człowieka i życiowe wybory.
00:01:38 Boh. jako niemowlę trafił do Garwolina, gdzie stacjonował 2 Pułk Strzelców Konnych – odgłosy koszar. Pięcioletni boh. dostał mundurek i stał w szeregu podczas wizyty gen. Orlicz-Dreszera, który podniósł go do góry. Uroczystości w koszarach z okazji odzyskania Niepodległości, w których brali udział weterani powstania styczniowego. Ogniska na placu maneżowym po śmierci Marszałka Piłsudskiego. [+]
00:04:52 Boh. miał sześć lat, gdy ojciec zabrał go na film instruktażowy do świetlicy, która mieściła się w dawnej cerkwi. Przy ekranie stał rotmistrz Szenajch, który objaśniał akcję żołnierzom. [+]
00:06:57 Matka skończyła krakowską szkołę muzyczną Różyckiego, w 1916 r. opiekowała się rannymi Legionistami i poznała przyszłego męża. Pierwszym dzieckiem Mularczyków był syn Roman.
00:08:37 W 1939 r. ojciec był dowódcą 2 Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie – szlak bojowy, nocny wypad żołnierzy na Kamieńsk, gdzie stały niemieckie czołgi. W 1945 r. ojciec był szefem Okręgu Radom-Kielce AK, uniknąwszy aresztowania jechał do Częstochowy i znalazł się nocą w Kamieńsku. Gospodyni domu, w którym ojciec nocował, powiedziała o egzekucji kilkudziesięciu mieszkańców po akcji przeprowadzonej w 1939 r. [+]
00:12:42 W 1958 r. ojciec przebywał w szpitalu w Konstancinie i boh. przyniósł mu książkę gen. Rómmla „Za honor i ojczyznę”, gdzie był rozkaz gen., który przyznawał ojcu krzyż Virtuti Militari oraz 10 krzyży dla żołnierzy, którymi dowodził. Boh. poszukiwał żołnierzy przez ogłoszenia w prasie i dostał setki listów, potem objechał Lubelszczyznę i spotykał się z weteranami walk wrześniowych. Ustalenie listy 10 kandydatów, z którą pojechał do gen. Rómmla – spotkanie z generałem. [+]
00:21:10 Podczas niemieckiej okupacji boh. brał udział w szkoleniach wojskowych, które odbywały się w lasach koło Obór. Po wojnie jeden z kolegów, którzy spotykali się w lesie, zastrzelił swoją dziewczynę z pistoletu i wyszło na jaw, że jest agentem UB. [+]
00:24:20 Boh. należał do Szarych Szeregów. Rodzina mieszkała podczas okupacji w Konstancinie w willi „Boryczówka”. Poezja i konspiracja. Spotkania z kolegami brata z ugrupowania poetyckiego „Sztuka i Naród”. W 1943 r. trzynastoletni boh. zadebiutował opowiadaniem w konspiracyjnym piśmie „Dźwigary”, opisując zastrzelenie Żyda niedaleko domu i polecenie żandarma, który kazał mu zakopać zwłoki. [+]
00:28:50 W 1943 r. w „Boryczówce” została zainstalowana radiostacja Armii Krajowej. Ojciec dowiedziawszy się, że radiostacja działa od trzech miesięcy kazał ją usunąć z domu. Po namierzeniu radiostacji boh. zobaczył podjeżdżających pod dom Niemców. Radiotelegrafista i żołnierz ochraniający radiostację zostali zabrani i rozstrzelani przez Niemców. Podczas rewizji nie znaleziono jednej ze skrytek, której zawartość boh. oddał sąsiadom. Boh. zamieszkał na Żoliborzu u Stanisława Likiernika – rewizja w domu. Państwo Likiernikowie, Żydzi, wyprowadzili się wiosną 1944 r., gdy ktoś zaczął się nimi interesować. [+]
00:37:38 Mecz piłkarski grupy poetyckiej „Sztuka i Naród” z zawodnikami „Dźwigarów” na łące w Zgorzale k/Piaseczna. W meczu grali Tadeusz Gajcy, Witold Zalewski, Zbigniew Stolarek. Wynik meczu. Brat boh. grał przed wojną w reprezentacji garwolińskiego liceum, jego nauczyciel Edward Ałaszewski po wojnie opiekował się karierą piłkarską boh., który grał przez jeden sezon w „Polonii”. [+]
00:41:23 W 1948 r. boh. rozpoczął studia dziennikarskie i współpracę z tygodnikiem „Razem”, gdzie poznał Jerzego Janickiego – konsekwencje połączenie „Razem” z tygodnikiem ZMP „Pokolenie”. Rejs barką od Kędzierzyna Koźla do Szczecina w ramach projektu „Plan sześcioletni, z biegiem Odry”. Realizacja projektu „Szlakiem Lenina”. Spotkania w redakcji – przy ul. Dworkowej boh. widywał Mirona Białoszewskiego, rady Mariana Niewiarowskiego. Specyfika pracy dziennikarskiej w czasach stalinowskich – nigdy nie opublikowano wywiadu z człowiekiem, który w 1914 r. przeprowadził Stalina z Królestwa do Galicji oraz wywiadu z panem Gorbaczewskim, marynarzem z „Aurory”. [+]
01:00:35 Zmiany w 1956 r. – boh. pisał reportaże o osobach wypuszczonych z więzień. Ingerencja cenzury. Tematyka książek boh. wydanych po 1956 r. – papierośnica płk Barbasiewicza. Powody zajmowania się boh. historią. Realizacja trylogii „Sami swoi”.
01:09:00 Wyjazdy z Konstancina do kina „Atlantic”. Antoni Bohdziewicz zainteresował się opisaną przez boh. w reportażu „Wielkie słońce” historią chłopaka z Pasłęka, który wyszedł z więzienia i nie mógł dostać się na studia – przygotowania do realizacji filmu. Kilkadziesiąt lat po publikacji reportażu boh. spotkał się z jego bohaterem, który przyjechał z USA – zawieszenie tablicy pamiątkowej na budynku szkoły. [+]
01:18:27 Wspomnienia realizacji filmowych, m.in. „Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni”, „Wrota Europy” i „Dom” – pomysł na serial, spotkanie z dozorcą domu przy ul. Tamka 1, panem Jechanowskim. Dziesięcioletnia praca nad filmem.
01:25:10 Praca nad scenariuszem „Katynia” i „Powidoków”. Refleksje na temat wpływu „historii” na ludzkie życie.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
01:28:15 Boh. spotkał po latach kolegę ubeka, który zabił narzeczoną, losy kolegi po wyjściu z więzienia.
01:31:14 Boh. grał w piłkę nożną, był kapitanem juniorów, potem grał w drużynie z Romanem Bawolikiem. W 1943 r. był na meczu MKS „Mirków” z „Polonią”, którego uczestnicy: zawodnicy i kibice, zostali ostrzelani przez żandarmów. Roman Bawolik zaprosił drużynę przeciwników na nocleg. Rola piłki w życiu boh. – determinacja, by być piłkarzem i reportażystą.
01:37:00 Boh. był z mamą na wakacjach we wsi Maziły, gdzie mieszkała ciotka – wizyta ojca, który jechał do swojego pułku i zawiadomił rodzinę, by wracała do domu. Boh. z mamą pojechali do Konstancina i zamieszkali w „Boryczówce”. Boh. wyszedł do kiosku i usłyszał, że wybuchła wojna – reakcja, gdy powiedział to w domu. Pierwsza okupacyjna zima, brak opału. Pierwsze spotkanie z niemieckimi żołnierzami. [+]
01:42:28 W październiku 1939 r. ojciec w cywilnym ubraniu spotkał się z rodziną w Warszawie. Ojciec, szef okręgu AK Radom-Kielce, miał jedną z kwater w Częstochowie, boh. był tam kilka razy podczas okupacji. Ojciec przyszedł do Częstochowy, gdy część kraju została wyzwolona – nie ujawnił akowskiej przeszłości i wyjechał z boh. na Ziemie Zachodnie do wsi koło Zielonej Góry – kontakty z czerwonoarmistami. Potem ojciec pracował w stadninie koni w Wałbrzychu, ujawnił się w 1947 r. [+]
01:46:21 Boh. był w 1943 r. świadkiem zastrzelenia przez żandarma Żyda koło domu w Konstancinie.
01:48:14 Niedługo po meczu we wsi Zgorzała wybuchło powstanie – dymy znad Warszawy. W domu kwaterowali węgierscy żołnierze, z jednym z nich boh. rozmawiał po łacinie. Do domu przyszedł Żyd, pan Leon, którego matka ukrywała się w „Boryczówce” – przejście obok żandarmów. Powojenne losy pana Leona. [+]
01:52:22 Powrót brata z obozu jenieckiego – jego postawa wobec powojennej rzeczywistości. Sytuacja rodzinna – rola brata w życiu boh. W 1948 r. boh. razem z Kazimierzem Dziewanowskim zgłosili się na ochotnika do Służby Polsce i przez miesiąc w niej pracowali. Praca dziennikarska w organie SP – tygodniku „Razem”, w redakcji pracowali, m.in. Czesław Czapów, Jerzy Janicki, Tadeusz Kubiak. [+]
02:00:18 Po roku boh. zaczął pracę w tygodniku „Pokolenie” – przyjaźń z Rywanem Rywanowiczem, Żydem, repatriantem z ZSRR, którego boh. uczył pisać. Wyjazd z Krzysztofem Kąkolewskim i Rywanem Rywanowiczem do Bodzentyna w poszukiwaniu śladów Dawidka Rubinowicza – spotkanie z drugą ekipą, sabotaż akcji, powstanie reportażu „Wyjście z Bodzentyna”. Rywan Rywanowicz wyjechał z Polski w 1959 r. – wyjazd do Paryża w poszukiwaniu Rywana. Śmierć samobójczyni na Wyspie Św. Ludwika. Przypadkowe spotkanie z Rywanem Rywanowiczem. [+]
02:18:56 Rozmowa z ekipą na temat powstawania filmu „Sami swoi”. Sylwetka stryja Jana Mularczyka, który wyjechał z Boryczówki do Argentyny, w której spędził 7 lat. Po wojnie stryj został repatriowany na Ziemie Odzyskane i mieszkał w okolicach Lubinia – odwiedziny u stryja-gawędziarza. Reportaż radiowy „Dom”, pierwowzór filmowego dozorcy Popiołka, opowieść o zabiciu psa gestapowca.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.