Otton Grynkiewicz (ur. 1930, Grodno), syn podoficera Wojska Polskiego sierżanta Domicjana Grynkiewicza. 20 czerwca 1941 razem z mamą i młodszą siostrą (ojciec był wówczas w więzieniu NKWD) został zesłany na Syberię do miejscowości Jakowlewka w Kraju Narymskim. Pracowali przy wycince tajgi. W rodzinne strony wrócili w 1944 i po zmianie granic zdecydowali się przenieść za Bug do Polski w nowych granicach.
00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Grodnie – powody zmienienia daty urodzenia w dokumentach.
00:00:48 Ojciec był sierżantem Wojska Polskiego. Wywózki 10 lutego 1940 r.
00:02:07 Mama pochodził ze wsi Kozłowiki koło Wołkowyska. Mama, boh. i jego siostra Julia zostali deportowani 20 czerwca 1941 r. Po kilku tygodniach transport dotarł do Nowosybirska, skąd przewieziono zesłańców do Inkino, a potem podwodami w głąb tajgi do posiołka Jakowlewka. Wygląd domów, warunki mieszkanie. Mama pracowała jako krawcowa w spółdzielni. Niewielkie racje żywnościowe. Boh. pracował przy wyrębie tajgi. Zesłańcy chorowali na malarię. Drogi z bali między wioskami, malaryczne okolice.
00:10:40 Ojciec został aresztowany przez NKWD w Prużanie i osadzony w więzieniu. Boh. i mama chorowali na malarię – przebieg ataku. Wspomnienia budzące emocje. Boh. przestał chorować na malarię, gdy wyjechał na Kaukaz – ostatni atak na torowisku kolejowym koło Stalingradu.
00:15:26 Mama wychodząc do pracy zostawiała dzieciom szklankę mąki i wodę – boh. gotował „pobołtuchę”. Gdy szedł do pracy, siostra zostawała sama w domu. Stosunek miejscowej ludności do zesłańców. Mama musiała się meldować w NKWD.
00:19:12 Dziadzio Dieriagin, woźnica, opiekował się boh. podczas pracy w lesie. [+]
00:20:45 Po ataku Niemiec na Związek Radziecki ojciec wyszedł z więzienia w Prużanie i wrócił do Kozłowików, gdzie mieszkał do końca wojny. W 1943 r. rodzina przeniosła się do Kołpaszewa, gdzie mieszkała deportowana ciotka. Mama pracowała jako krawcowa, a boh. w spółdzielni szewskiej – szpilki szewskie z krążka brzozy.
00:25:10 Wyjazd z Kołpaszewa na stepy Kałmucji latem 1944 r. Rodzina zamieszkała w domu opuszczonym przez deportowanych Kałmuków. Praca w sowchozie – mama była dojarką, boh. pastuchem, poprawa warunków bytowych, przyjaźń z krową. [+]
00:32:31 Wiadomość o podstawieniu pociągu dla repatriantów – radość zesłańców. Podróż do Polski w 1946 r. – opis wnętrza wagonu. Podczas podróży w czerwcu 1941 r. pociąg stał na stacji w Kijowie – bombardowanie miasta. Zachowanie repatriantów po przekroczeniu granicy. [+]
00:38:36 Pociąg przyjechał do Trzebiatowa nad Regą. Mama zaczęła pracować jako salowa w szpitalu, a boh. był pomocnikiem piekarza. [+]
00:40:32 Piętno wyciśnięte przez Syberię na młodszej siostrze Julii. Boh. na Syberii polował i łapał ryby.
00:42:25 Boh. rysował jako dziecko, malarstwem zajął się w latach 70. Stworzył cykl obrazów o tematyce sybirackiej – odpowiedź na traumę.
00:45:57 Boh. napisał z Trzebiatowa do dziadków w Kozłowikach i okazało się, że ojciec tam mieszka. Podczas repatriacji boh. uparł się, by jechać do Polski, choć mama chciała wrócić do domu w Kozłowikach. Ojciec repatriował się do Polski i zamieszkał w Jasnej kolo Elbląga – połączenie rodziny.
00:49:25 Edukacja boh. przed deportacją i po powrocie do Polski. W 1951 r. boh. ukończył gimnazjum przemysłowo-energetyczne w Elblągu. Po odbyciu służby wojskowej w 43 Pułku Piechoty w Stargardzie Szczecińskim pracował w elbląskiej elektrowni, potem w wodociągach. Praca w Zakładach Mechanicznych w Elblągu, studia na Politechnice Poznańskiej – dyplom w 1965 r.
00:54:05 Jeden z dyrektorów Zamechu przenosił się do Sędziszowa na stanowisko dyrektora Fabryki Kotłów i zaproponował boh. posadę głównego energetyka fabryki w budowie – praca do emerytury.
00:56:00 Podczas edukacji i drogi zawodowej boh. nie rozmawiał z nikim o pobycie na Syberii – pisanie życiorysów. 00:58:20 Boh. czyta swoje wiersze o tematyce syberyjskiej. Terapeutyczna rola malarstwa i poezji. Wspomnienie ojca Domicjana Grynkiewcza.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.