Benedykt Kuprianowicz (ur. 1936, Zabłudów) opowiada o swoim rodzinnym Podlasiu i zesłaniu jego rodziny na Syberię w 1941 roku. Wraz z matką i siostrą trafili do Nowosybirska, potem do Kargasoku, następnie w głąb tajgi do Poddzielnika i z powrotem do Kargasoku, Tomska i na końcu na teren Kazachstanu. Wspomina chorobę mamy i siostry, okradzenie przez Polaka, współtowarzysza niedoli, zimno i pluskwy. Opowiada o swoim spotkaniu z niedźwiedziem na Syberii, opisuje lokalne warunki życia. Syberię opisuje oczami małego chłopca i wspomina jako przygodę. Rodzinie udało się powrócić do kraju w 1946 roku, spotkać się z ojcem i rozpocząć nowe życie. Pan Benedykt ukończył studia medyczne.
[00:00:06] przedstawienie postaci
[00:00:27] Rodzice, ojciec służył w żandarmerii Piłsudskiego, w czasie wojny musiał się ukrywać, nie bywał w domu, NKWD pytało o niego. Przyjechała do pomocy babcia. Matka religijna, pomagała ludziom, angażowała się w kościelne uroczystości. Siostra boh.
[00:03:55] Życie przed wojną, wspomnienie psa owczarka, który ciągnął boh. na sankach.
[00:05:23] W 1941 r. żołnierze radzieccy przyszli z nakazem wywózki „daleko na wschód”. Młody żołnierz pomagał im się pakować, kożuszek boh. Droga na stację [w Żedni] w szoferce na kolanach żołnierza. [+]
[00:10:26] Podróż w wagonie bydlęcym przez dwie doby, zatrzymali się w Gniazdowie [Gniezdowo?], dojechali do Nowosybirska. Wysiadka na ładnym dworcu, przejazd ciężarówką.
[00:14:00] Koczowanie w Nowosybirsku dwa tygodnie, rozdzielanie Polaków. Boh. z rodziną pojechali do Kargosoka. W drodze matka chorowała, miała wysoką temperaturę, trafiła do ambulatorium, w tym czasie Polak ukradł jej biżuterię. Po tygodniu mama wróciła. Opieka pani Zosi
[00:18:28] W Kargasoku było kilka polskich rodzin. Matka odzyskała część precjozów, Polak się przyznał.
[00:20:45] Życie w Kargasoku, matka pracowała w lesie, zbierała gałęzie. Boh. spotkał niedźwiedzia, który szedł na dwóch łapach. Mieszkanie u rybaka, w ziemlance - pomieszczeniu wykopanym w ziemi z niskimi pryczami.
[00:23:20] Siostra zachorowała na zapalenie płuc. Zabrano rodzinę do Poddzielnika w tajdze, gdzie zamieszkali w dużym typowym domu myśliwskim, który mieścił z 5-6 rodzin
[00:24:36] Podróż na południe całą grupą, jechali lepszymi wagonami, były otwarte. Wiadomość o Katyniu. Boh. poszedł do szkoły.
[00:28:30] Najgorszy moment wyjazdu do Nowosybirska: choroba mamy, wysoka gorączka, żołnierz odmówił podania wody chorej, strach o życie matki. Droga po rzece Ob statkiem z Nowosybirska do Kargasoku, ok. 10 dni. Tam matka boh. trafiła do ambulatorium. Nieduży statek z przyczepą.
[00:41:49] Porwanie łódki przez prąd rzeki podczas zabawy w Poddzielniku, ktoś wskoczył do rzeki i uratował chłopców.
[00:47:50] Praca mamy w Tomsku, wynagrodzenie za pracę. Boh. w wieku 6 lat łowił ryby.
[00:49:20] Głód w Tomsku, pensje były niewystarczające. Zamieszkali w przyzakładowym domu dla pracowników, dostali jeden pokój. Praca matki w fabryce zapałek w Tomsku.
[00:54:23] Poddzielnik, duży, zaniedbany dom myśliwsko-rybacki. Walka z pluskwami, polewanie ścian wrzątkiem, okadzanie dymem. Po 2 tygodniach można było normalnie funkcjonować.
[00:58:42] Wspólne życie, walka z pluskwami, wspólne marzenia o powrocie do Polski, wróżenie. [+]
[01:02:28] Wyjazd do Tomska – tam sytuacja Polaków była korzystna, siostra chodziła tam do szkoły.
[01:14:13] Gruzja, matka pochodziła z rodziny rzeźniczej, została szefową kuchni w stołówce w kołchozie. Boh. poszedł do szkoły.
[01:26:33] Powrót do Polski w marcu 1946. Ogromna radość. Białystok - tam się zgłosili z zameldowali. Dom i zabudowania spalone, poszukiwania nowego lokum.
[01:30:20] Euforia, kiedy dowiedzieli się, że Polska jest już wyzwolona. Pakowanie rzeczy. Podróż powrotna, opis powracających do Polski ludzi.
[01:33:00] Wizyta u fryzjera.
[01:35:15] Podczas wywózki ojcu dało się zbiec, przeżył wojnę. Spotkanie z ojcem w domu wujka, emocje.
[01:49:35] Chłopięce wrażenia z pobytu na Syberii: łowienia ryb w Tomsku, początek wojny
[01:54:40] Zabłudów, opis miasteczka
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.