Kazimierz Musur (ur. 1930, Kolonia Edwardówka) w kwietniu 1940 wraz z matką, siostrą i młodszym bratem został deportowany do łagpunktu 17 w miejscowości Suchobiezwodnoje w obłasti gorkowskiej w ZSRR. W 1942 roku udało mu się dostać wraz z siostrą do formowanej Armii Polskiej. Matka i młodszy brat prawdopodobnie zmarli w Kermine – nigdy nie udało się wyjaśnić ich losów. Po ewakuacji z Krasnowodzka do Pahlevi Kazimierz Musur został wraz z innymi polskimi dziećmi przerzucony do Isfahanu, Ahwazu, a następnie do Outshoorn w Republice Południowej Afryki. Uczęszczał do szkoły zawodowej w Cape Town, pracował w fabryce kapeluszy w Johannesburgu. W 1948 roku wrócił do Polski, gdzie spotkał się z ojcem i starszym bratem, którym udało się uniknąć wywózki w 1940 roku. Pracował jako ślusarz w przedsiębiorstwie Polskie Budownictwo Energetyczne. W 1955 roku rozpoczął pracę na kolei, najpierw jako pomocnik maszynisty, a w 1959 roku – jako maszynista parowozu. W 1990 roku przeszedł na emeryturę. Mieszka w Domu Pomocy Społecznej „Pogodna Jesień” w Jeleniej Górze.
more...
less
[00:00:10] Droga z Isfahanu do Ahwazu – rejs na pokładzie statku „Londonderry” przez Ocean Indyjski – zagrożenie ze strony łodzi podwodnych. Tylko pan Kotowski znał język angielski – gra w karty na guziki. Z Durbanu po tygodniowej kwarantannie przewieziono uchodźców do Oudtshoorn – zakwaterowanie w koszarach wojskowych.
[00:05:53] Gdy obóz po kilku latach rozwiązywano, boh. był uczniem gimnazjum. Wspomnienie wizyty w polskim obozie przyszłej królowej Elżbiety II, która rozmawiała z komendantem obozu. Boh. uczył się w szkole zawodowej w Cape Town, potem wysłano go do Johannesburga, gdzie pracował w fabryce kapeluszy zarabiając 2 funty tygodniowo – tyle samo płacił za mieszkanie i wyżywienie. Praca w budownictwie.
[00:14:38] Nawiązanie kontaktu z ojcem, który zamieszkał z bratem Ignacym Musurem i jego rodziną w Warszawie przy ul. Ludnej 6. Boh. przyjechał do Warszawy. Ojciec i stryj pracowali w stolarni u Nazalewicza. Stryjenka zapisała boh. do szkoły. W Afryce przedmiotów technicznych uczył inżynier de Malherbe, budujący w czasach carskich mosty na Wołdze. Według jego projektu miała być budowana szkoła polska w Oudtshoorn. Dyscyplina w warsztacie.
[00:20:50] Polskich chłopaków zatrudniono w kopani złota. Boh. nie został przyjęty z powodu stanu zdrowia. Okoliczności zamieszkania w Johannesburgu na stancji u pani Samuels, która prowadziła pensjonat. Po nawiązaniu kontaktu z ojcem boh. wyjechał do Polski.
[00:24:43] Droga do Polski – szczepienie przed wyjazdem, oczekiwanie na statek w Mombasie. Efekt wejścia na palmę. Trasa rejsu do Europy – w Genui boh. wsiadł do pociągu. Przekroczenie granicy w Międzylesiu. Boh. zamieszkał w Warszawie przy ul. Ludnej wraz z ojcem i stryjem. Ojciec przeprowadził się na ul. Langiewicza do sutereny w willi inżyniera Duchniewskiego i zajmował się remontem budynku. Na pierwszym piętrze mieszkał Barczak, dyrektor Monopolu Spirytusowego. Na górze mieszkała nauczycielka angielskiego, która poprawiała wymowę boh.
[00:34:56] Ojciec po wojnie ożenił się. Siostra trafiła do Anglii, tam wyszła za Stanisława Lechowicza z Częstochowy – losy rodziny, córka Krystyna Lechowicz ukończyła studia wyższe. Wizyty siostry w Polsce.
[00:41:36] Ojciec ożenił się z Franciszką, gospodynią inżyniera. Ojciec, weteran I wojny, podczas okupacji ukrywał się we Lwowie. Zmarł w 1953 r.
[00:43:25] Po przyjeździe do Warszawy boh. ukończył Gimnazjum Fabryk Przemysłu Metalowego i wyjechał do Bielska-Białej na praktykę w fabryce motopomp. Potem pojechał do Wrocławia, zamieszkał u wuja Ludwika Barana i podjął pracę w zakładzie mechanicznym – remont silosów – powody zwolnienia. Boh. pojechał do brata mieszkającego w Oleśnicy – uszycie garnituru. Boh. pracował w Jasieniu w przedsiębiorstwie budującym linie elektryczne, podczas wyjazdów w teren z ekipą jeździła kucharka pani Srokowa. Podczas gry w oczko boh. przegrał wszystkie pieniądze i postawił garnitur – wygranie całej puli. Skierowanie do Bolesławca, gdzie boh. pracował w kuźni. Majster Herter był lwowiakiem.
[00:53:30] Prace przy budowie kopalni miedzi koło Bolesławca, boh. pracował przy budowie flotacji. Wielu robotników było autochtonami, byli też Niemcy – dywersja na budowie, śledztwo UB i aresztowania po znalezieniu materiałów wybuchowych. Boh. dostał pracę i mieszkanie w Jeleniej Górze, potem zamieszkał u kuzynki i podjął pracę na kolei – badanie lekarskie przed przyjęciem do pracy. Leczenie psim smalcem. Skierowanie na parowóz – boh. pracował na kolei 35 lat.
[01:04:25] Podjęcie pracy na kolei 1 września 1955 r. – awans na pomocnika maszynisty. Konsekwencje awarii na trasie do Karpacza. Wspomnienie maszynistów: Stanisława i Czesława Wasilewskich i tras na Dolnym Śląsku. Wyjazd do Marciszowa ze Stanisławem Wasilewskim – wypadek podczas szlakowania pieca. Dyscyplina na kolei.
[01:12:15] W 1959 r. boh. wyjechał na kurs maszynistów do Wrocławia, który odbywał się na Dworcu Świebodzkim. Szefem kursu był inż. Saganowski – ocena na zakończenie pięciomiesięcznego szkolenia. Kolega z krótszym stażem, Jerzy Bogusławski, zaczął jeździć jako maszynista, a inni kursanci dalej byli tylko pomocnikami. Boh. napisał do dyrektora i uzyskał zmianę zaszeregowania dla siebie i kolegów. Nagrody za jazdę bez wypadków.
[01:21:25] Przenosząc się do Domu Opieki boh. zabrał tylko kolejarską czapkę i odznaczenia. Odejście na emeryturę w 1990 r. Kłopoty ze zdrowiem – leczenie we wrocławskim szpitalu.
[01:25:25] W lutym 1962 r. boh., pracując w parowozowni, podjął decyzję o rzuceniu palenia papierosów.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.