Musioł Marian
Marian Musioł (ur. 1966, Rydułtowy) opowiada o wojennych losach swojego ojca, który jako Ślązak został wcielony do Wehrmachtu, we Francji przeszedł na stronę aliantów i wstąpił do 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Brał udział m.in. w wyzwoleniu Bredy. W 1947 roku wrócił na Śląsk.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1966 r. w Rydułtowach.
[00:00:10] Ojciec boh. urodził się w 1925 r. w Seryni – losy rodziny przed wojną, kryzys na Śląsku.
[00:02:10] Gdy wybuchła wojna, ojciec miał 14 lat – praca w mleczarni. W wieku 18 lat został wcielony do Wehrmachtu. W 1942 r. brat ojca, Emil, również żołnierz Wehrmachtu, zginął na froncie wschodnim. W miesiąc po zabraniu ojca zmobilizowano dziadka, który miał wówczas 51 lat.
[00:04:58] Ojciec służył w Wehrmachcie od sierpnia 1943 r., walczył we Francji, budował umocnienia w okolicach Montpellier. W 1944 r. jednostka została przerzucona na północ – załamanie nerwowe podczas walk w Normandii, gdy ginęli towarzysze broni. W oddziale ojca służyło wielu Ślązaków, Kaszubów, Czechów – poddawanie się do niewoli. Ojciec poddał się oddziałowi Kanadyjczyków. Poddający się żołnierze zostali ostrzelani przez niemieckiego oficera, którego zabito. Ojciec przyznał się, że jest Polakiem – nieporozumienia językowe, i do obozu jenieckiego pojechał autem, pozostali jeńcy szli na piechotę. Warunki w obozie – głód. [+]
[00:12:22] Jeńców przewieziono do Anglii i podzielono na narodowości – ojciec zadeklarował chęć wstąpienia do polskiej jednostki – wyjazd do Szkocji, gdzie stacjonowała 1 Dywizja Pancerna gen. Maczka. Po krótkim przeszkoleniu został przerzucony do Francji pod Falaise, gdzie 1 Dywizja poniosła ciężkie straty. Służył w 8 baonie strzelców.
[00:14:40] Jednostka walczyła w Belgii i Holandii – szlak bojowy. Ojciec brał udział w walkach o o Bredę. Specyfika walki na terenie zalanym wodą przez Niemców – ostrzał grobli. Ojciec został ranny po wybuchu granatu – oczekiwanie na wycofanie na tyły. Podczas pobytu w szpitalu w Antwerpii miasto było ostrzeliwane pociskami V-1 i V-2. [+]
[00:18:15] Wyjazd na odpoczynek w okolice Bredy. Święta Bożego Narodzenia zostały przerwane przez niemiecką kontrofensywę. Śmierć kolegi na polu minowym. Zachowanie mieszkańców Bredy po zdobyciu miasta. Inne reakcje ludności cywilnej na terenie Niemiec – obawy przed Polakami podsycane przez hitlerowską propagandę.
[00:22:20] Wyzwolenie obozu jenieckiego w Oberlangen, w którym przebywały m.in. kobiety z Powstania Warszawskiego. Kapitulacja Niemców w Wilhelmshaven. Przez dwa lata po zakończeniu wojny ojciec przebywał w angielskiej strefie okupacyjnej i pełnił służbę wartowniczą w obozie dla dipisów.
[00:24:50] Po wojnie ojciec nawiązał kontakt z rodziną – decyzja o powrocie do Polski. Rozmowa w polskiej ambasadzie. Transport pociągiem repatriacyjnym, który do Szczecina był eskortowany przez Anglików.
[00:26:56] Pożegnanie z bratem Emilem, który walczył na froncie wschodnim i tam poległ. Jeden z jego towarzyszy wysłał rodzicom zdjęcie mogiły. Po dezercji ojca z Wehrmachtu babcia została poinformowana, że zaginął – informacja przesłana przez Czerwony Krzyż.
[00:28:55] Dziadek służył w Wehrmachcie. Gdy zachorował na tyfus, znalazł się w szpitalu w Wiedniu i syn przyjechał z Francji, by go odwiedzić. Dziadek wrócił do domu w 1945 r.
[00:29:47] Służba w Wehrmachcie – relacje między żołnierzami różnych narodowości. W niedzielę chodzono do kościoła. Każdy z żołnierzy miał „opiekuna”, który uczył go języka niemieckiego i obyczajów w niemieckim wojsku. Areszt za niewłaściwe używanie bagnetu. Walki w Normandii – picie wody z kałuży, w której leżały martwe konie, trudności aprowizacyjne. [+]
[00:33:56] Skład 1 Dywizji – żołnierze z 1939 r., dezerterzy z Wehrmachtu, Żydzi, Polacy – ochotnicy z Argentyny, Kanady, Stanów Zjednoczonych. Jeden z żołnierzy uważał się za Polaka, ale znał tylko niemiecki. Uzupełnienia 1 Dywizji – spotkanie kolegów ze szkoły po dwóch stronach nasypu kolejowego. Dyscyplina w polskiej jednostce. Żołnierz narodowości romskiej odłączył się od jednostki, gdy napotkano cygański tabor – jego powrót do oddziału. [+]
[00:39:28] Obozy dla dipisów – współdziałanie z niemieckimi władzami. Polowania w okolicznych lasach. W obozach było wielu Rosjan, którzy sprawiali kłopoty. Obrona niemieckiej ludności przed Polakami z obozów, którzy chcieli się mścić za swoje krzywdy.
[00:42:50] Ojciec zaprzyjaźnił się z dwiema rodzinami (w Holandii) i tam spędzał urlop. Boh. pojechał z ojcem na uroczystości z okazji 50 rocznicy wyzwolenia Bredy – spotkanie ze znajomymi Holendrami i kolegami z wojska. Atmosfera w mieście. Uroczystości w 1979 r.
[00:47:25] Przejazd repatriantów przez Polskę – reakcje miejscowej ludności. Propaganda, by zniechęcić Polaków do powrotu do kraju. Ojciec nie miał problemów po powrocie. Zatrudnił się w koksowni, bieda lat powojennych.
[00:49:32] Ojciec był w kontakcie z dowódcą swojej kompanii – w 1976 r. otrzymał trzy brytyjskie odznaczenia – wyjazd do angielskiej ambasady w Warszawie. Spotkanie z byłym dowódcą.
[00:51:58] Ojciec do emerytury pracował w kopalni. Brat matki służył razem z ojcem w 1 Dywizji i przez niego rodzice się poznali. Opowieść ojca o zranieniu podczas wybuchu granatu.
more...
less