Lechowicz Dionizy
Dionizy Lechowicz ps. „Torpeda” (ur. 1927, Kielce), żołnierz Armii Krajowej, więzień obozów koncentracyjnych w Auschwitz, Mauthausen i Gusen. Jako nastolatek wstąpił do AK w Kielcach, przydzielono go do Kedywu. Brał udział w zamachu na kieleckiego konfidenta gestapo Czesława [Henryka] Daszkiewicza, jednak akcja nie udała się ze względu na przestarzałą amunicję i Dionizy Lechowicz został aresztowany przez Gestapo. Po ciężkich przesłuchaniach trafił do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Został tam oznaczony symbolem IL z czerwoną kropką, który oznaczał więźnia niebezpiecznego i planującego ucieczkę. Dzięki pomocy pisarza obozowego, który zmienił w dokumentach jego datę urodzenia, udało mu się przetrwać tam 22 miesiące. Następnie został przewieziony do KL Mauthausen-Gusen w Austrii, gdzie doczekał wyzwolenia 5 maja 1945 r. Przez Kłodzko wrócił do domu w Kielcach. Matka nie poznała go, tak był wyniszczony po ponad dwóch latach w obozach koncentracyjnych. W Polsce Ludowej spotkał się z represjami ze względu na swoją przeszłość w Armii Krajowej. Pracował w Rejonowej Centrali Aprowizacji, potem w Kieleckich Zakładach Przemysłu Terenowego. Mieszka w Kielcach.
more...
less
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1927 r. w Kielcach.
[00:00:18] Po nieudanych zamachu na konfidenta gestapo Czesława Daszkiewicza boh. trafił do obozu. Boh. chodził do klasy z bratem konfidenta.
[00:00:47] W 1939 r. boh. zdał do gimnazjum, ale nie mógł podjąć nauki, bo wybuchła wojna. Rodzinie odebrano dom i boh. podjął pracę w fabryce „Hasag”. W 1943 złożył przysięgę w AK, działał w Kedywie – wyznaczenie do zamachu na konfidenta Daszkiewicza, który pracował na rzecz gestapo i współpracował z innym konfidentem Franzem Wittkiem. Zamach na Daszkiewicza nie udał się, boh. został rozpoznany, aresztowany i trafił do Oświęcimia.
[00:04:26] Boh. miał 16 lat, gdy trafił do obozu – zmiana daty urodzenia na 1917, ponieważ młodociani byli w obozie likwidowani. Przysięgę w AK odebrał od boh. pracownik Hasagu pan Sekunda.
[00:05:50] Boh. pracował w fabryce „Hasag” do chwili aresztowania przez gestapo. Przez miesiąc był poddawany brutalnemu śledztwu – przypalanie cygarem, bicie. Przesłuchanie w tzw. sali tańca – zachowanie gestapowca. Transport więźniów z Kielc trafił do Brzezinki. [+]
[00:09:38] Przejazd do obozu nocą: odwszenie, mycie, strzyżenie i tatuowanie więźniów. Boh. został oznaczony symbolem „IL” oraz czerwoną kropką, dowiedział się, że trafi do karnej kompanii. Choroba i pobyt w szpitalu. [+]
[00:11:54] W obozie boh. pomagał pan Brzozowski i ksiądz Dzięcioł z Kielc – modlitwy z kolegą Antonim Kominkiem, który tuż przed wyzwoleniem popełnił samobójstwo.
[00:13:02] Z Oświęcimia boh. przewieziono do Mauthausen – pobyt na kwarantannie. W Gusen doczekał do wyzwolenia.
[00:14:50] Zabijanie więźniów, którzy próbowali uciekać z obozu. Po wyzwoleniu obozu boh. wrócił do domu – spotkanie z matką, która go nie poznała.
[00:16:26] Sny o pobycie w obozie. Ukraiński strażnik zastrzelił znajomego boh., pana Stanisława, za rzekomą próbę ucieczki. Strażnik został nagrodzony urlopem. [+]
[00:17:35] Boh. po wojnie podjął naukę w szkole wieczorowej. W zamachu [na Daszkiewicza] brało udział trzech akowców, każdy miał broń: jeden z kolegów krótki kawaleryjski karabinek, boh. pistolet Browning, a „Kajtek” Visa. Zamach się nie udał, bo amunicja była przestarzała. Boh. został rozpoznany i aresztowano go w pracy – przewiezienie do więzienia.
[00:19:56] Boh. jeździł w 1981 r. do Hamburga i był przesłuchiwany w sprawie zbrodniarza wojennego Essiga. Razem z nim był mężczyzna z Michniowa, którego Niemcy zmusili do wrzucenia ciał rodziców do płonącego domu. Sprawa boh. została połączona ze sprawą pacyfikacji Michniowa. Koledzy Essiga, gestapowcy, przychodzili na rozprawy.
[00:23:05] Boh. uczestniczył w zamachu na Daszkiewicza, w którym brał także udział Firlej ps. „Kajtek” oraz Żurowski – przebieg zdarzenia, ucieczka po nieudanym zamachu. Żurowski i Firlej byli o kilka lat starsi od boh., który miał 16 lat. Obydwaj uciekli z Kielc do partyzantki. „Kajtek” przeżył wojnę, boh. spotkał go w latach 80.
[00:28:45] Boh. po wojnie pracował w Rejonowej Centrali Aprowizacji, potem w Kieleckich Zakładach Przemysłu Terenowego – szykany ze strony władz. W latach 60. chciał wyjechać z Polski – przesłuchanie przez UB, namawianie do składania donosów. Spotkanie ubeka na cmentarzu podczas Wszystkich Świętych.
[00:32:11] Boh. urodził się w 1927 r., naukę w szkole powszechnej rozpoczął od trzeciej klasy. Po wojnie ukończył liceum im. Śniadeckiego.
[00:33:00] W obozie w Oświęcimiu boh. zawsze trzymał się z tyłu, ostrzeżenie przed karną kompanią. Więźniowie pracowali przy regulacji Soły. Pisarz obozowy zmienił boh. datę urodzenia na 1917 r. i uratował mu życie. Młodych ludzi zabierano do cięższej pracy, wywożono ich do innych obozów.
more...
less