Miąsek Klementyna
Klementyna Miąsek (ur. 1927, Żarnówka) – jej rodzice mieli przed wojną dobrze prosperujące gospodarstwo w Żarnówce. Do 1939 r. Klementyna Miąsek ukończyła 5 klas szkoły powszechnej. We wrześniu 1939 podczas walk we wsi wszystkie budynki oprócz domu spłonęły w pożarze, podczas okupacji powoli je odbudowywano. Klementyna Miąsek po wojnie dokończyła edukację na poziomie szkoły powszechnej, nauczyła się krawiectwa i poświęciła mu całe życie zawodowe. Mieszka w Żarnówce.
more...
less
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1927 r. w Żarnówce.
[00:00:40] Rodzice mieli przed wojną dobrze prosperujące gospodarstwo i pasiekę. W 1939 r. budynki i zebrane plony spłonęły podczas walk we wsi. Niemcy zabrali konie, ale dwa z nich wróciły osiodłane. Sytuacja rodziny podczas okupacji. Po drugiej stronie ulicy było getto. Wielu mieszkańców wsi zmarło na tyfus.
[00:04:42] Boh. chodziła do szkoły w Grębkowie i do wybuchu wojny ukończyła 5 klas. Podczas okupacji w budynku szkoły był szpital. Boh. nauczyła się szyć i była krawcową – uzyskanie świadectwa ukończenia siedmiu klas.
[00:06:44] Przerwa techniczna, wyciemnienie.
[00:07:58] Bombardowanie 1 września – pożar budynków gospodarczych. Ojciec z dziećmi uciekł do lasu, gdzie Niemcy zatrzymywali uciekinierów oddzielając mężczyzn – uratowanie ojca przed wywiezieniem. Dom ocalał z pożaru, ale zwierzęta trafiły do sąsiadów. Po roku odbudowano stodołę. Niemcy uciekając przed Rosjanami zabrali konie – dwie osiodłane kobyły wróciły. [+]
[00:12:17] Okupacja w Żarnówce. Zajęcie wsi przez czerwonoarmistów – zachowanie oficerów – porównanie z żołnierzami niemieckimi. [+]
[00:14:18] Przerwa techniczna, wyciemnienie.
[00:14:51] Wrażenia po operacji zaćmy, gdy boh. po latach zobaczyła kolory.
[00:16:37] We wrześniu 1939 na strychu polscy żołnierze przebierali się w cywilne ubrania. Podczas walk w okolicy zginęło wielu żołnierzy – pogrzeb na miejscowym cmentarzu, niektóre zidentyfikowane ciała zabrały rodziny poległych. [+]
[00:18:27] Stan grobu współcześnie. Ekshumacje w 1940 r.
[00:20:12] Żołnierze przebierali się na strychu po walce w Żarnówce, ci, którzy uciekli do lasu zostali zatrzymani przez Niemców. [+]
[00:22:17] Ciężka zima po spaleniu gospodarstwa, gdy zniszczono zbiory – pomoc sąsiadów.
[00:24:02] We wrześniu 1939 na podwórku u siostry Węgrzy mieli kuchnię polową. Szwagier wrócił z wojny, ale podczas okupacji zmarł na tyfus. Podczas okupacji Niemcy kwaterowali we wsi, getta pilnowali Polacy.
[00:27:32] Żydzi byli we wsi rok, potem wywieziono ich do Treblinki. Przed wojną we wsi było kilka żydowskich rodzin: kowal, szewc, handlarz. Wywieziono ich na początku okupacji. Do utworzonego we wsi getta przywieziono Żydów z innych miejscowości.
[00:30:20] Przerwa techniczna, wyciemnienie.
[00:30:46] Żydzi żarnowieccy: Froim, Jukel, imiona kobiet. Boh. jako dziecko widziała żydowski ślub. Podczas okupacji młodzież łapano i wywożono na roboty do Prus.
[00:33:35] Getto we wsi było w 1942 r., Żydów umieszczono w budynku szkoły. Starsi mówili, że to ludzie z Kałuszyna. Wieczorami Żydzi przychodzili do domów po chleb. Ogniskiem wszawicy i tyfusu we wsi był budynek, w którym trzymano Żydów. Wszy roznosili strażnicy, którzy ich pilnowali – szpital w Grębkowie. [+]
[00:38:12] Rodzina Boruców, mieszkająca na kolonii, ukrywała Żydów z Kałuszyna, którzy wcześniej przyszli do matki boh. i oferowali kożuchy za ukrycie. Ukrywani Żydzi przeżyli wojnę i wyjechali do USA. We wsi nie wiedziano, że Borucowie pomagają Żydom. [+]
[00:43:32] Po wojnie Żydzi dali znać z Ameryki i kuzynka pojechała do nich w odwiedziny. Żydów z Żarnówki wywieziono i ślad po nich zaginął.
[00:46:02] Podczas okupacji we wsi były łapanki, brat schował się w piwnicy przed wywiezieniem na roboty – zabranie dwóch sąsiadów.
[00:48:19] Porównanie żołnierzy niemieckich, węgierskich i rosyjskich. Rosjanie zgwałcili kobietę w Żarnówce.
[00:50:00] Z Niemcami współpracowali granatowi policjanci. Przed wojną szwagier prowadził sklep spożywczy, podczas okupacji boh. pomagała siostrze – rewizja w sklepie. Omijanie zakazu handlu tytoniem. [+]
[00:53:40] Gdy Niemcy się wycofywali, rodzina schowała się w polu. W domu kwaterowało trzech radzieckich oficerów. Przygotowywanie terenu pod lotnisko polowe.
[00:58:23] Boh. słyszała, że przy drodze znaleziono zwłoki Żyda. Przed wojną w okolicy mieszkali Niemcy, którzy potem wyjechali do Niemiec. Boh. była na wycieczce w Berlinie i Dreźnie. Przez kilka miesięcy w Belgii szyła dla hrabiny, odwiedziła Paryż.
[01:02:50] Boh. nie pamięta zakończenia wojny – wiadomości nadawane przez kołchoźniki. Sytuacja na wsi po wojnie, współczesne rolnictwo, wymieranie wsi. Wspomnienie wsi przed wojną – wielodzietne rodziny.
[01:06:52] Niemcy zabili w Żarnówce Tadeusza Pazdykę, partyzanta. Po wojnie pomagano rodzinie mieszkającej w Warszawie.
[01:10:55] Sytuacja na wsi po wyzwoleniu. Dywagacje na temat śmierci Hitlera i Stalina.
[01:13:08] Drugi szwagier był na Syberii, trafił tam na skutek donosu. Oskarżono go o przynależność do partyzantki, aresztowano i wywieziono na Syberię. Po powrocie opowiadał o warunkach bytowych. Razem ze szwagrem wywieziono kilku innych mężczyzn.
[01:18:23] Kuzyn Boruc trafił w 1939 r. do niemieckiej niewoli i rodzina wysyłała mu paczki – suszenie chleba i ciasta.
[01:21:05] Wycofujący się Niemcy zabili kuzynkę z Grębkowa Stefanię Machałowską i jej męża, którego w 1939 Niemcy wysiedlili z Poznania.
[01:24:50] Rozważania na temat pamięci.
[01:26:45] Starszy brat znał partyzantów. Gospodarstwo przed wojną – dziadek pilnował dzieci. Brat dziadka był w Ameryce. Dziadek wychodził pracować w polu w krawacie, sam był wykształcony, dzieci nie posłał do szkoły, tylko zatrudnił nauczyciela. Ojciec nie służył w wojsku, ale służył stryj Kazimierz Miąsek.
[01:30:58] Atmosfera przed wojną, propaganda. W Wielkanoc podczas okupacji rodzinie ukradziono świniaka, którego zabito nad rzeką. Kradzieży dokonali miejscowi „partyzanci”. W 1939 broń znajdowano na polach. Mundury zostawione przez polskich żołnierzy wyrzucono.
more...
less