Waśkiewicz Feliks cz. 4
Feliks Waśkiewicz (ur. 1924, Zastów) urodził się w podwarszawskiej wsi w gminie Wawer. W latach przedwojennych aktywnie działał w lokalnej drużynie harcerskiej. W grudniu 1939 był jednym z pierwszych świadków na miejscu zbrodni wawerskiej. Podczas okupacji niemieckiej działał w Szarych Szeregach, ukończył konspiracyjną podchorążówkę, uczęszczał też do technikum kolejowego na Chmielnej 88. W sierpniu 1944 przepłynął wpław Wisłę, by podjąć próbę (nieudaną) nawiązania kontaktu z powstańcami warszawskimi. Podczas kolejnej próby przedostania się do walczącego miasta – tym razem przez linię frontu – został wraz z grupą kolegów-harcerzy zatrzymany przez NKWD. 15 sierpnia 1944 trafił do obozu na Majdanku, skąd wkrótce uciekł wraz z czterema kolegami i po kilkudniowej wędrówce dotarł do Wawra. Tu dowiedział się o śmierci ojca, który jako dowódca plutonu Wojskowej Służby Ochrony Powstania zginął na polu minowym próbując przekroczyć linię frontu w drodze na pomoc powstaniu. Wiosną 1945 pan Feliks podjął przerwaną naukę w technikum kolejowym na Chmielnej 88 w Warszawie, którą ukończył w czerwcu 1947. Pracował jako kierownik Centralnej Modelarni Lotniczej na ulicy Łazienkowskiej, brał udział w opracowywaniu konstrukcji motoszybowca „Pegaz”. W 1947 ujawnił się jako żołnierz Armii Krajowej. W tym samym roku został ciężko ranny w wypadku motocyklowym. Po wielomiesięcznej hospitalizacji i rehabilitacji, w kwietniu 1948 zawarł związek małżeński z koleżanką z wawerskiej drużyny harcerskiej. Na początku 1952 roku został aresztowany pod zarzutem udziału w podziemnej organizacji, przez blisko półtora roku śledztwa przetrzymywany w Pałacu Mostowskich. W maju 1953 wyrokiem sądu wojskowego skazany na kilkanaście miesięcy i zwolniony z aresztu. Po wielu odmowach zatrudnienia z powodów politycznych, rozpoczął pracę w Spółdzielni „Nowator” na stanowisku kalkulatora, a wkrótce - kierownika zakładu produkujące łóżka i sprzęt szpitalny w Pustelniku k. Marek. W 1954 roku zatrudnił się w Komisji Inwentaryzacji Powierzchni Mieszkaniowej na terenie dzielnicy Praga-Północ, a wkrótce potem w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Telefonicznych (ZWUT). W 1989 roku przeszedł na emeryturę. Mieszka w Warszawie.
more...
less
[00:00:16] Łatwiejszy dojazd do liceum kolejowego po uruchomieniu kolejki elektrycznej z Otwocka do Pruszkowa, stacja Warszawa Główna. Grupy znajomych, kawiarenka przy Poznańskiej. Boh. posądzony o porwanie koleżanki, Krystyny Wyszomirskiej (pochodziła z Wilna) i ukrycie jej w maglu rodziców. „Krysia” to tajne hasło oznaczające broń. Uwięzienie boh. w domu Krysi u pp. Niersztajnów. [+]
[00:10:40] Zaloty Krysi, zazdrość narzeczonej Danki. Matura, praca w biurze konstrukcyjnym przy Centralnej Modelarni Lotniczej ZHP GKH
prototyp motoszybowca „Pegaz”. Kursy modelarskie na lotnisku Gocław. Kurs w Osowcu.
[00:16:03] Zakończenie prac konstrukcyjnych, współpraca z Berkowskim. Obawy o kolejną wojnę między ZSRR a aliantami. Rosjanie zakazali prac nad motoszybowcem. „Pegaz” wylatał 100 godzin, oddany do Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Prototyp helikoptera Żurakowskiego. Inżynier Tadeusz Chyliński, instruktor harcerski. Wystąpienie ZHP z międzynarodowej organizacji skautingu. Samochód P-70, śmierć Chylińskiego.
[00:22:30] Jerzy Berek, dyrektor Pałacu Młodzieży. Zagubiona dokumentacja techniczna „Pegaza”.
[00:26:25] Praca w Lidze Lotniczej. Płk Jakubik. Instruktor lotnictwa Kwiczała, pilot RAF-u z bitwy o Anglię, zagorzały komunista. Prasówki z „Trybuny Ludu”. Por. Zdzisław Szajewski z Dęblina. Organizacja międzynarodowych zawodów w Lesznie.
[00:31:34] Poznanie Janusza Wojciechowskiego, praca nad zdalnym sterowaniem modeli. Praca w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Telefonicznych (ZWUT). Przekaźniki sterujące i membranowe. Współpraca z Instytutem Modelarstwa Lotniczego i Instytutem Lotnictwa. Opis różnych modeli. Doroczne spotkania z instruktorami modelarstwa na lotnisku w Lidzbarku Warmińskim.
[00:36:13] Kocioł, znalezienie broni w skrytce w domu boh., major NKWD. Fotografia żony z dzieckiem na tle zgromadzonej broni. Aresztowanie w nocy, rewizja. Ujawnienie się boh. po wojnie, amnestia 1947 r. Legalne harcerstwo po 1947 r.
[00:42:18] Komendant Zacharski namawiał do ujawnienia się, dowódca hufca Sylwester Rakowski zdecydował sie ujawnić. Drukowanie ulotki znalezionej pod Teatrem Powszechnym „Zaplute karły reakcji z AK”. Odwołana akcja kradzieży powielacza białkowego. Rozpadnięcie się sieci konspiracyjnego kolportażu. Ulotki schowane w kominie wypalonego domu w Marysinie Wawerskim.
[00:50:10] Ujawnienie się w Pruszkowie – Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa – zeznanie pisemne. Zadenuncjowanie do UB przez przybocznego. Otrzymanie oświadczenia o ujawnieniu się. Areszt UB przy Koszykowej, przesłuchanie. [+]
[00:55:46] Prycza bez materaca, zimno, bez koca. Znajomość z współwięźniem Stefanem Jaworskim (skazanym na karę śmierci za działalność w WiN). Uratowany w amnestii po śmierci Stalina. Procesy polityczne stalinizmu. Łaźnia więzienna. Codzienne przesłuchania, zastraszanie. Interwencja Różańskiego. Boh. podejrzany o współudział w zastrzeleniu Stefana Martyki.
[01:02:76] Pałac Mostowskich, cela 18. Wsród aresztowanych inteligenci i młodzież szkolna: płk Bolesław Bronisz, Marian Wierzba, inż. Białkowski in. 29 osób. Historie aresztantów. Paczki żywnościowe od rodziny.
[01:09:20] Boh. nie dał sie złamać w śedztwie. Aresztowanie brata kolegi, dezertera z wojska. Siatka kolegów handlujących bronią po wojnie. Jerzy Szydłowicz wskazał skrytkę z bronią w domu boh.
[01:15:50] Przebieg procesu w sądzie wojskowym, sędzia Szurawski [Żurawski?], „kat Lublina”. Zagrożenie wyrokami: boh. 8 lat, Jerzy Szydłowicz kara śmierci, Jabłoński 25 lat. Wyjście z aresztu, oficer prowadzący UB, kolega współpracownik UB.
[01:22:00] Karcer za rozbicie sedesu. Komunikacja przez toalety albo alfabetem Morse’a. Wjazd do kerceru z Nowolipek. Bajoro w celi, woda kapiąca z sufitu. Wiadomość od ubeka o śmierci Stalina. Apelacja, adwokat Leszek Soroka. Wyjście z więzienia 13 maja 1953 r., powitanie z synem. [+]
[01:37:12] Przed wypuszczeniem na wolność specjalna toaleta i fryzjer. Inwigilacja - sąsiad donosiciel do UB. Meldowanie się na komisariacie MO w Wawrze. Bieda, brak możliwości zatrudnienia.
[01:42:43] Donosiciel Piotrowski. Motocykl. „Wilczy bilet”, niemożność znalezienia pracy: w Instytucie Lotnictwa (dyrektor Fiszdon – odmowa ze względu na tajemnicę wojskową), w fabryce obrabiarek Avia i innych miejscach. Kolega szkolny załatwił mu pracę w spółdzielni Nowator (ul. Brzeska, dyrektor Krzemiński), stanowisko „kalkulatora pracy”.
01:50: 00 Stanowisko dyrektora zakładu w Pustelniku k. Marek. Wyroki w procesie harcerzy: boh. – kilkanaście miesięcy, Jerzy Szydłowicz 25 lat, Jabłoński 10 lat. W drugim procesie sądzony był m.in. „Rak” Rakowski i Jaworski – grupa dyskusyjna „Uniwersaliści”. Po amnestii w 1956 r. wszyscy wyszli na wolność, zrehabilitowani.
[01:56:00] Znajomy Żyd, sekretarz kancelarii Bieruta, uratował harcerzy w procesie. Pomoc Żydom: w czasie wojny RGO w Wawrze ratowała Żydów z pociągów do Treblinki. Zaangażowani: Stanisław Szydłowicz, Stanisław Waśkiewicz, Stanisław Krupka. Przechwytywanie uciekinierów z pociągu, procedura przechowywania Żydów z dala od Warszawy, wydawanie (Krupka, Witold Szymański) fałszywych kenkart. Zbyszek Sikorski, Żyd, mieszkał u Szydłowiczów. Komitet Obywatelski, przewodniczył Austriak Juliusz Ludwig. Ucieczka Żydówki, złamała nogę, wyskakując z pociągu, nie można jej było uratować. Nikt nie chciał jej zastrzelić. Ten, który zastrzelił został po wojnie prokuratorem. [+]
[02:05:50] On [Ongierski] opowiedział boh. o likwidacji obozu NKWD na Majdanku i 200 osadzonych tam akowców – utopiono ich w Wiśle koło Magnuszewa. Oddział Ongierskiego trafił na Majdanek, ranny, operacja w szpitalu polowym w lesie, trafił do 2 Armii Wojska Polskiego, stacjonował na Grochowie.
[02:14:06] W ramach nauki w podchorążowce nauka jazdy samochodami niemieckimi i czołgami – do wszystkich typów pojazdów pasował jeden kluczyk. Warsztat mechaniczny Fogla.
more...
less