Ciężki Lech
Lech Ciężki (ur. 1954, Annów) opowiada o działalności w NSZZ „Solidarność” w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie, o stanie wojennym oraz pobycie w więzieniu.
[00:00:00] – boh. urodził się w rodzinie chłopskiej, małorolnej. Rodzice mieli 3 hektary ziemi, ojciec dorabiał w kółku rolniczym. Miał radio, chłopi ze wsi schodzili się i przy wódce i słoninie słuchali w nocy „Głosu Ameryki” lub Radia Wolna Europa.
[00:02:00] – boh. się temu przysłuchiwał. W 1980 roku miał 27 lat, był żonaty i miał dwoje dzieci. Szkoła zasadnicza, wojsko, technikum mechaniki samochodowej. Jednocześnie boh. podjął pracę w Fabryce Samochodów Ciężarowych. W roku 1980 wziął udział w protestach pracowniczych w fabryce. Powody protestu – słabe zaopatrzenie w bufetach pracowniczych i sklepach. Jedzenie tylko przez znajomości.
[00:04:00] – wzburzenie społeczne. FSC zatrudniało wówczas 11 tys. pracowników. Zarząd nie przyłączył się do strajkujących. 11 lipca [1980] ludzie wyszli z wydziałów na zewnątrz.
[00:06:00] – na wózku akumulatorowym przemawiał Stanisław Daniel, po nim kolejni. Władze namawiały do przerwania strajku. Boh. został wybrany do grupy redagującej postulaty do władz centralnych.
[00:08:00] – przedstawiciele obu stron, rozmowy, bez zastraszania i powiązań ze służbami.
[00:10:00] – stan wojenny. W 1981 boh. został wybrany na jednego z przewodniczących wydziału transportu w FSC. W marcu komisja zakładowa chciała wybrać tajną komisję zapasową na wypadek wprowadzenia przez władze stanu wyjątkowego. Boh. został wybrany do tej komisji. Kiedy zaczął się stan wojenny, boh. był na wsi, wrócił z zaopatrzeniem do domu na Święta. Decyzja o organizacji strajku.
[00:12:00] – w niedzielę dowiedział się o internowanych członkach komisji zakładowej „S”. Nazwiska internowanych. W poniedziałek boh. poszedł do pracy i nawiązał kontakt z członkami tajnej komisji, zebranie na wydziale, zdecydowali o ogłoszeniu straju. Ok. 12 fabryka przerwała pracę. Komitet strajkowy podjął uchwałę domagającą się odwołania stanu wojennego i zwolnienia uwięzionych członków komisji zakładowej.
[00:14:00] – boh. odpowiedzialny za bezpieczeństwo zakładu pracy. Pacyfikacja fabryki, dzień wcześniej obok fabryki przejeżdżali żołnierze, pojazdy pancerne i kolumny czołgów dla zastraszenia strajkujących. Propozycja zablokowania bramy wjazdowej, aby czołgi nie mogły wjechać na teren zakładu. Użycie trzydziestu nowych samochodów „Żuk” do zastawienia bramy.
[00:16:00] – przed sądem bohaterowi zarzucano narażenie samochodów na awarię. Aresztowanie boh. Strajk trwał 3 dni. W Świdniku pacyfikacja nastąpiła we wtorek, w fabryce boh. - w środę. Zmęczenie ludzi, agresja, przygotowanie narzędzi do walki wręcz.
[00:18:00] – demonstracja biernego oporu przed władzą. Wejście wojska na teren fabryki, członkowie Komitetu Strajkowego zmieszali się z tłumem. Wcześniej codzienne negocjacje z dyrekcją, dowódcą oddziału pacyfikującego płk. Warewiczem, SB i Prokuraturą.
[00:20:00] – prośba do boh., aby wpłynął na kolegów, żeby przerwali strajk, straszenie rzekomymi wojskami radzieckimi stojącymi przy wschodniej granicy, rumuńskimi i niemieckimi. Koniec negocjacji. Narastanie agresji wśród strajkujących. Drugi dzień miał być wolnym od pracy, powrót do pracy na trzeci dzień, na miejscu dyrektora płk. Warewicz, wezwał członków komitetu strajkowego.
[00:22:00] – w komitecie przedstawiciele różnych stanowisk, pułkownik zaznaczył swój stopień doktora. Przesłuchanie i wykłady umoralniające dla członków komitetu.
[00:24:00] – „przesłuchanie” boh. i obrażenie go.
[00:26:00] – posiadanie rodziny powstrzymało boh. przed ostrzejszym potraktowaniem pułkownika. Dzień później wartownicy zabrali boh. przepustkę, po kolejną miał iść do szefa działu kadr. Szef powiedział, że razem z przepustką boh. otrzyma wezwanie na SB, jak jej nie weźmie, może się ukrywać. Najpierw nie bierze, ale nie chce się ukrywać, bo nic nie zrobił.
[00:28:00] – boh. odebrał przepustkę i wezwanie na SB. Stawił się na przesłuchanie, które trwało kilka godzin, oferowali mu współpracę, szantażowali więzieniem za działalność. Boh. zasnął przy stole, nie podpisał. Wieźli go czarną Wołgą na „dołek”, w celi spędził święta. Siedział jeden dzień ze Zbigniewem Hołdą.
[00:30:00]– w Wigilię do celi przyszedł prokurator, aresztował boh., Zbigniewa Hołdę internował. Boh. został w celi, zimno, warunki w więzieniu tragiczne. Dzień po Nowym Roku został przewieziony do aresztu na ul. [Zembrzycką].
[00:32:00] – prokurator zażądał 5 lat więzienia i 4 lata pozbawienia praw publicznych. Sąd wydał wyrok, boh. miał adwokata. Boh. w pierwszej instancji dostał 3 lata w zawieszeniu, prokurator założył rewizję i Sąd Najwyższy „odwiesił” 1,5 roku - boh. musiał odsiedzieć 1,5 roku w więzieniu. Boh. nieoczekiwanie obciążył dyrektor fabryki.
[00:34:00] – ojciec boh. przyjeżdżał na rozprawy, siadał w pierwszym rzędzie i płakał, bał się dla syna „białych niedźwiedzi”. Doświadczenia ojca boh. z UB z 1946 r. w Krasnymstawie. Opis tortur stosowanych przez UB na ojcu boh. Zarzuty na ojca boh.
[00:36:00] – konspiracyjne skłonności ojca boh. Sprawa boh. – ostatni dzień sprawy, ojciec miał zawał, umarł w wieku 56 lat. Śmierć ojca ciąży do dziś na boh. [+] Boh. wyszedł na wolność, w pracy został zdegradowany i przeniesiony na inne stanowisko.
[00:38:00] – jego pracą było przepychanie ubikacji w fabryce na wszystkich wydziałach. Miał kontakt z ludźmi, ale stracił finansowo, do dziś odczuwa to w postaci niższej emerytury. Nie pozwolono mu się zwolnić. Sytuacja zmieniła się dopiero po ’89 r. Wcześniej boh. planował opuścić kraj, nie wiedział, jak długo jego niekorzystna sytuacja będzie trwać.
[00:40:00] – zmarnowane 10 lat. Demilitaryzacja zakładu. ’83 r – oficjalne zmienienie stanu wojennego. Praktycznie po tej dacie nadal trwały represje, rewizje w domach, zakazy wydawania paszportów itp. Firmy prywatne zatrudniające boh. były przestrzegane przez służby przed jego osobą.
[00:42:00]– zatrudniający boh. miał problemy, musiał składać meldunki o boh. Wiza i paszport dla boh., kilkumiesięczne wyjazdy zagraniczne. W Niemczech pracował w małym zakładzie ślusarskim.
[00:44:00] – w Polsce boh. pracował w prywatnym zakładzie, potem od 2000 roku do emerytury był zatrudniony w MZK jako kierowca. Wgląd boh. w swoje dokumenty, starania o odszkodowanie. Uniewinnienie boh., treść uniewinnienia.
[00:46:00] – boh. nie odsiedział 1,5 roku, bo się „rozchorował”. Uniewinnienie dostał ok. 1989 r., potem się starał o odszkodowanie. Boh. cytuje Lecha Wałęsę w sprawie odszkodowań.
[00:48:00] – starania podjęte po 1989 roku o odszkodowanie za działalność opozycyjną. Domniemanie działania do dziś w Polsce „czerwonych służb specjalnych”. Listy do Lecha Kaczyńskiego jako ministra sprawiedliwości.
[00:50:00] – odpowiedź na list boh.: obecny stan prawny nie daje możliwości podjęcia działania, o które wnosi w swoich listach boh. Ostatecznie boh. dostał 5 tys. odszkodowania i stara się o kolejne na podstawie nowej ustawy PiS. Straty moralne ludzi działających w opozycji i żal boh., że nie było politycznej woli, też u duchownych, zadośćuczynienia.
[00:52:00] – boh. nie żałuje swoich opozycyjnych działań, ale teraz byłby bardziej uważny. Komuniści to wg boh. formacje powstałe na gruncie bandytyzmu. Jeśli ktoś decyduje się na walkę, musi wiedzieć, że to walka na śmierć i życie. Przykład złapanego kolegi z FSC, Aleksandra [Chacia], którego zatłuczono pałami i wyrzucono w bramie z suki policyjnej z mózgiem na wierzchu. Był 1982-1983 rok [++].
[00:54:00] – [Chać] był kolporterem. Późniejsze śledztwo nic nie wykryło, a było to zabójstwo. Jak boh. siedział w areszcie, koledzy z pracy i studenci wspierali jego rodzinę, boh. korzystał z pomocy finansowej. Paczki żywnościowe z parafii, opieka księdza prof. Brzozowskiego. Boh. czuł solidarność ludzi.
[00:56:00] – losy kolegów z tajnego komitetu. Boh. był aresztowany jako pierwszy. Aresztowania i internowania kolegów, bez wyroków skazujących. Po wyjściu pracowali, nie przywrócono ich do pracy pierwotnie wykonywanej.
[00:58:00] – protest boh. do Prezydenta Dudy za to, że odmówił podpisania ustawy degradacyjnej dla Jaruzelskiego i innych. Wymijająca odpowiedź biura prezydenckiego.
[01:00:00] – brak inicjatywy w sprawie degradacji zbrodniarzy. Ocena obecnej działalności politycznej córki Jaruzelskiego. Sytuacja emerytowanych pułkowników i sędziów, wysokie emerytury dla „zbrodniarzy”. Żal boh. za apanaże dla „zbrodniarzy” i kościelny pochówek.
[01:02:00] – poniżenie dla wojska i żołnierzy, ocena obecnego kapelana WP. Ocena działalności boh. przez jego synów.
[01:04:00] – postulaty o pół kilograma mięsa na osobę na tydzień.
more...
less