Kicman Andrzej
Andrzej Kicman (ur. 1944, Otwock) – działacz NSZZ „Solidarność”, przewodniczący Komitetu Obywatelskiego w Legionowie, w latach 1990-2002 Prezydent Legionowa. Wspomina działalność legionowskiej „Solidarności”, stan wojenny, współpracę przy budowie kościoła z ks. Józefem Schabowskim, organizację Komitetu Obywatelskiego w 1989 r. oraz początki samorządności w 1990 r. Opisuje rozwój Legionowa podczas trzech kadencji jego prezydentury w tym mieście, m.in. rozbudowę kanalizacji miejskiej oraz inwestycje w rozwój infrastruktury edukacyjnej i socjalnej.
more...
less
[00:00:10] Bohater urodził się 1944 r. w otwockiej dzielnicy Soplicowo. Rodzice ojca mieszkali w Lipówkach, dziadek był drwalem. Matka, z d. Gąska, pochodziła z Łaskarzewa, jej ojciec naprawiał gontem młyny i dachy. Babcie zajmowały się domem.
[00:01:30] Boh. spędził dzieciństwo w Soplicowie, przedwojennym uzdrowisku, gdzie był basen, grzyby, las i fauna leśna. Uczęszczał do Szkoły Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (obecnie nr 2 w Otwocku) w Śródborowie. Dom dziecka w Soplicowie zamieszkiwały dzieci koreańskie, połowa dzieci w klasie boh. pochodziła z Korei. [+]
[00:03:20] Koreańczycy byli wysportowani i ładnie rysowali, używali jaskrawych barw. Jeden z nich brał udział w wojnie koreańskiej, nie odzywał się wcale. Nauczycielki: p. Jacewicz i p. Krawczyk.
[00:05:00] Od 5 klasy wychowawczyni Stanisława Radzikowska uczyła dzieci rosyjskiego, wyszła za mąż za nauczyciela WF p. Wojtokasa. Po 1956 do szkoły przychodził ks. Paweł Misa, orionista, który uczył religii, odprawiał msze i stał się mentorem boh.
[00:06:00] Ksiądz był kapelanem pod Monte Cassino, wrócił do Polski, aby zobaczyć się z matką, ale okazało się, że rodzice nie żyli. Żałował, że wrócił. P. Wojtokas zorganizował harcerstwo. Współczesne odwiedziny byłej nauczycielki p. Radzikowskiej.
[00:08:00] Po 7 klasie boh. zdał do trzyletniej Szkoły Rzemiosł Budowlanych i ukończył ją jako murarz-tynkarz. Kolejne trzy lata spędził w technikum budowlanym uzyskując specjalizację budownictwo wodne. Po szkołach zaczął pracować na budowach jako technik budowlany.
[00:09:10] Jednocześnie zdawał dwukrotnie na studia, ukończył wieczorowo Politechnikę Warszawską na kierunku budownictwo miejskie i przemysłowe. Przeprowadził się do Legionowa, w trybie przyspieszonym dostał mieszkanie. W 1978 zatrudnił się w Stołecznej Dyrekcji Inwestycji Spółdzielczych.
[00:11:00] Plan i realizacja rozbudowy pasma północnego z Warszawy do Nowego Dworu. Budowa fabryki domów w Legionowie i zasiedlanie lokali mieszkańcami z całej Polski. Boh. został wybrany przez księdza z kościoła pw. Św. Jana Kantego do nadzorowania budowy nowego kościoła w Legionowie. Całe miasto zaangażowało się społecznie w budowę.
[00:12:35] Budowa trwała od 1979 r. przez okres stanu wojennego. Postać księdza Józefa Schabowskiego.
[00:13:55] Boh. miał trzech starszych braci i siostrę. W Legionowie urodził mu się syn (1979) i córka (1982), mieszkali w 11-piętrowym bloku. Opinia o ks. Schabowskim.
[00:15:30] Ksiądz był byłym sportowcem. Przychodził z psem na mecze piłkarskie, raziło go przeklinanie kibiców. Boh. od 14 roku życia grał w piłkę w klubie otwockim. Pomoc brata księdza w zdobywaniu materiałów do budowy kościoła.
[00:17:20] Podłączenie nowego kościoła do ciepłowni miejskiej, problemy logistyczno-polityczne.
[00:19:15] Wybór Karola Wojtyły na papieża. Boh. został prezydentem Legionowa w 1990 r. Kiedy rodzina boh. wprowadziła się do Legionowa, trwała „zima stulecia” (1978/79). Ich bloki były niedogrzewane, bo ciepło przekierowano do ogrzewania hektarów szklarni gospodarstwa rolnego w Wieliszewie. [+]
[00:22:15] W roku 1980 powstała NSZZ „Solidarność”, a boh. rozpoczął pracę w Stołecznej Dyrekcji Inwestycji Spółdzielczych. Próba rozbicia zebrania powołującego zakładową „Solidarność”. Powołanie komitetu założycielskiego.
[00:24:40] Boh. wszedł w skład komitetu, powstała komisja zakładowa, jedna z pierwszych w Warszawie. Działalność do wprowadzenia stanu wojennego. 13 grudnia 1981 działacze legionowskiej „S”, m.in. Stanisław Kuczyński, spotkali się pod siedzibą na ul. Sowińskiego, aby ustalić plan działania.
[00:28:20] Boh. miał fiata 126p, razem z ciężarną żoną i synkiem pojechali do Warszawy. Wyższa [Oficerska] Szkoła Pożarnicza została spacyfikowana i protestujący przenieśli się na Politechnikę. Byli też studenci z Legionowa: Paweł Kozera i Małgosia Grabowska.
[00:29:40] Politechnika Warszawska była obstawiona przez ZOMO, milicję i wojsko. Boh. przekazując protestującym papierosy dowiedział się o planie rozwiązania strajku. Aby ochronić studentów-strażaków przed aresztowaniem, rektor Politechniki (Władysław Findeisen) dał im legitymacje PW i cywilne ubrania. Wieczorem boh. i dr Grabowska wywozili ich mundury do akademika PW.
[00:32:10] Działacze w Legionowie działali intensywnie. Romaszewski założył Radio „Solidarność”. Duchem opozycji w Legionowie była Bożena Kamińska. Bojkot „Dziennika Telewizyjnego”, blokowanie aut na ulicy podczas trwania audycji.
[00:33:30] Dr Grabowska i boh. mieli kontakt od momentu powstania „S”. W Legionowie powołali Społeczny Komitet Budowy Szpitala i dr Grabowska została jego przewodniczącą, a boh. i Sławomir Radomski - wiceprzewodniczącymi. Msze u ks. Popiełuszki i dary od Belgów dla kościoła oraz dla szpitali.
[00:35:30] Podczas pierwszych dni stanu wojennego zdecydowano, aby z magazynu na Woli zabrać odżywki dla dzieci, by ich nie zarekwirowano. Ks. Schabowski załatwił samochód bagażowy do transportu.
[00:36:45] „Obstawiający” transport inny ksiądz był po cywilnemu. Został wylegitymowany, musiał się tłumaczyć, kto go utrzymuje. Uratowane dary przekazano do przedszkola przy Wodociągu Północnym.
[00:38:10] Działalność opozycyjna boh. i jego kolegów podczas stanu wojennego, m.in. drukowanie i rozrzucanie ulotek, słuchanie „Radia Solidarność”. Ks. Schabowski odprawiał co miesiąc msze za ojczyznę. Przy ich organizacji pomagały m.in. Hanna Skierkowska, Bożena Kamińska, Ela Pawłowska, zapraszały na występy wybitnych aktorów.
[00:40:40] Ks. Schabowski wygłaszał odważne homilie, był bardzo pomocny. Kiedy Jan Wróblewski miał wypadek pod Nowym Dworem i szedł na rozprawę w sądzie, ks. Schabowski dał magnetofon do jej nagrywania, byli tam też obserwatorzy z ambasady USA.
[00:41:50] W Legionowie silna konspiracja AK była już w okresie okupacji i nie było nigdy „wpadki”. Podobnie w okresie PRL - działacze legionowskiej opozycji również nie mieli „wpadki” z UB. Organizowali wykłady w kościele - w 1985 r. przyjechał Jacek Szymanderski.
[00:43:10] Kiedy boh. wiózł Jacka Szymaderskiego z córką na wykład, w okolicy Jabłonnej/Legionowa ich auto zatrzymała milicja. Pasażerowie zostali zabrani na komendę na przesłuchanie, samochód boh. przeszukano. Wykład się nie odbył. Boh. zawieziono do domu, gdzie przeprowadzono rewizję.
[00:45:30] W 1984 r. boh. pracował w Londynie na budowach. Uczył się angielskiego w szkole. W radio usłyszał o porwaniu ks. Jerzego Popiełuszki, nauczycielka ang. przyniosła zdjęcia różnych zamachów, m.in. ks. Jerzego, które było najdrastyczniejsze. Boh. uciekł z lekcji i nie wracał na zajęcia. List nauczycielki i wzruszająca rozmowa z boh. [+]
[00:48:20] W Londynie boh. pracował na 3-miesięcznej wizie, którą przedłużono, kiedy zaczął naukę w szkole. Bratanica boh. wyszła tam za mąż i to ona wysłała mu zaproszenie. Boh. był w Londynie 10 miesięcy. Na budowie pracowali z nim mistrz olimpijski Jerzy Kulej, inżynier z Lublina, aktor, lekarz weterynarii i in.
[00:51:00] Boh. dostał pracę w RPA, ale nie skorzystał z niej ze względu na żonę i dzieci pozostawione w Polsce. Po zamachu na premier M.Thatcher [październik 1984] boh. napisał do niej list z wyrazami poparcia od Polaków, sekretarz pani premier odpisał mu.
[00:52:15] Antoni Pietkiewicz z Kalisza wydawał gazetę, której produkcja odbywała się częściowo w Legionowie. Pietkiewicz został aresztowany. P. Grabowska miała kontakt z drukarzami, boh. redagował do tej gazety teksty na maszynie.
[00:54:40] Działanie opozycyjne boh. w stanie wojennym wiązało się z ponoszeniem kosztów i „dokładaniem do interesu”. Chciał to zakończyć, ale po powrocie z Londynu zaangażował się w wybory w 1989 r.
[00:56:00] Wybory 4 czerwca [1989] oczami boh. i jego działalność w tamtym okresie jako człowieka „Solidarności”. W Nieporęcie naczelnikiem był p. Sosnowski. Przebieg kampanii wyborczej.
[00:57:30] Kandydatem do Sejmu był Janusz Byliński z Zakroczymia, do Senatu - pani Radziwiłł, p. Findeisen, spotkania z kandydatami odbywały się w Legionowie. Przyjeżdżał Jacek Moska, później został ambasadorem przy Stolicy Apostolskiej. Przebieg spotkań.
[00:58:30] Boh. transportował aktorów, którzy brali udział w spotkaniach wyborczych. Działalność boh. w komisjach wyborczych, tworzenie list. Podczas wyborów babcia przyszła z wnukiem i wykreślała z list „komuchów” złorzecząc przy tym na cały głos. [+]
[00:59:50] W następnym roku odbyły się wybory samorządowe przy jednoczesnym postaniu Komitetu Obywatelskiego Lecha Wałęsy, w Legionowie komitet liczył ok. 200 osób i boh. został przez niego wybrany na prezydenta Legionowa. Funkcję tę pełnił przez trzy kadencje.
[01:01:40] Wspomnienia z początków prezydentury. Brakowało pieniędzy na wynagrodzenia pracowników, wyłączano światła uliczne. Ludzie byli zaangażowani, współpracowano, nie było „prywaty”.
[01:02:40] Spotkanie wyborcze na PW i spotkanie boh. z pierwszym prezydentem Warszawy. Podczas pobytu w Anglii boh. obserwował, jak M.Thatcher prywatyzowała mieszkania w Londynie.
[01:04:20] W latach 90. ścieki były odprowadzone bezpośrednio do Wisły w Jabłonnie. Boh. zarządził skierowanie ścieków do oczyszczalni „Czajka”, co odblokowało w mieście budownictwo wielorodzinne. Stworzono pierwszy plan zagospodarowania terenu.
[01:04:50] Edukacja stała się priorytetem i przez pierwszą kadencję 60 procent budżetu boh. kierował na oświatę – budynki i programy nauczania. Pani Stachulska starała się, aby w Legionowie powstało liceum salezjańskie, wcześniej było ono w Mińsku Mazowieckim.
[01:06:00] Kuratorem oświaty był wtedy Włodzimierz Paszyński, który wspierał rozwój szkół. Program „2 złotówki do jednej” i dopłacanie do projektów budowlanych. Powstała szkoła specjalna i dom pomocy społecznej.
[01:07:50] Wyzwania prezydentury boh. Legionowo było miastem wojskowo-policyjnym, nie miało żadnych pomników itp. Konkurs na urzędników.
[01:10:00] Problemy z wynagrodzeniami urzędników. Zaangażowanie mieszkańców Legionowa i dobra wola pracowników pozwoliła na szybki rozwój miasta.
more...
less