Woś Danuta
Danuta Woś z d. Kasprowicz (ur. w Stryju) – ojciec był kolejarzem i właścicielem pasieki. Podczas okupacji niemieckiej rodzina ukrywała się przed banderowcami. W 1945 roku Danuta Woś została repatriowana wraz z rodziną ze Stryja do Przemyśla – tu skończyła szkołę średnią. Po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka. Mieszka w Piekarach Śląskich.
more...
less
[00:00:09] Autoprezentacja boh. urodzonej w Stryju.
[00:00:20] W 1945 r. rodzina przyjechała do Przemyśla, boh. została przywieziona w naczyniu do zagniatania ciasta. Obawy przed deportacją spowodowane tym, że zimą 1941 r. wywieziono ciotkę Marię Kosierowską wraz z dwójką dzieci. Podczas podróży jedno z dzieci zmarło i zwłoki wyrzucono z wagonu – warunki życia na zesłaniu, pretensje ciotki, że rodzina nie przysyłała jej paczek. Kilkuletni syn zachorował na tyfus, został zabrany od matki i zaginął. Ciotkę ewakuowano razem z Armią Andersa, przebywała w obozie dla uchodźców w Afryce, po wojnie zamieszkała w Wielkiej Brytanii, gdzie boh. ją odwiedziła.
[00:05:10] Z powodu zagrożenia ze strony banderowców rodzina nocowała w zbożu. Chrzestną piętnastoletniej siostry boh. była Ukrainka, która ukrywała dziewczynę w swoim domu pod pierzynami. Relacje ojca z sąsiadami Ukraińcami, którzy ostrzegali rodzinę przed ewentualnymi atakami. Podczas repatriacji rodzinę dogonił pies, z którym potem wychowywała się boh. [+]
[00:08:15] Rodzina zamieszkała na przedmieściach Przemyśla w nowym domu po wysiedlonych Ukraińcach – strach przed banderowcami, łuny pożarów okolicznych wiosek. Przesiedlenia Ukraińców do Związku Radzieckiego, ale też na Ziemie Odzyskane. Nadzieje ojca na powrót do Stryja, gdzie został dom i pasieka. Relacje w rodzinie. Rodzina miała krowę holenderską, jadąc do Polski zabrano beczkę miodu. Powody zamiany domu.
[00:12:43] Przedwojenny Stryj w opowieściach członków rodziny boh. Powody zamordowania członków wielodzietnej rodziny ukraińskiej. Spotkania z ciotką mieszkającą w Anglii – jej stan psychiczny.
[00:15:10] Sytuacja ojca po wojnie, brak renty. Powody zamiany drewnianego domu na murowany, który okazał się trudny do ogrzania. Siostra matki wyszła za Ukraińca Zapłatyńskiego i po wojnie została na Ukrainie, inna z ciotek wyszła za Niemca Hakimera i w 1933 r. wyjechała do Niemiec. Reakcja boh. na pożary – rozważania na temat lęków.
[00:20:12] Boh. zajmowała się siostra, która była krawcową. Brat pracował w fabryce dywanów w Kowarach. Gruźlica w Polsce. Rodzina miała możliwość przeprowadzki do Poznania, gdzie czekał na nich dom, ale nie skorzystano z tego. Opinia na temat odszkodowań i kondycji ludzkości.
[00:24:46] Sytuacja podczas okupacji. Charakter ojca, jego stosunek do innych narodowości. Po wkroczeniu sowietów ojciec został zwolniony z pracy na kolei. Ukrywanie się członków rodziny podczas napadów Ukraińców. Jeden z braci ciotecznych nie chcąc wstąpić do banderowców wstąpił do Armii Czerwonej i zginął na froncie.
[00:30:50] Boh. odwiedziła ciotkę mieszkającą w Manchesterze – spotkania z Ukraińcami. Jeden ze znajomych miał w domu kapliczkę Bandery.
[00:32:45] Nasilenie ruchów antypolskich na Kresach. Strach przed banderowcami po wojnie – nazwanie kogoś Ukraińcem było obelgą. Stosunki polsko-ukraińskie przed wojną.
[00:35:23] Boh. miała mieć na imię Stefania – kłopoty z imieniem Danuta. Pomoc Ukraińców podczas okupacji.
[00:37:55] Reakcja szesnastoletniego brata po zniknięciu rodziny z domu – chęć podpalenia ukraińskich domów. Bombardowanie Stryja. Rodzina chowała się w polu, a jedną z sióstr zabierała na noc chrzestna, Ukrainka, w której domu biesiadowali banderowcy. [+]
[00:40:30] Charakter ojca, jego podejście do dóbr materialnych. Chrzestna boh. także była Ukrainką. Wiadomości o Katyniu – najstarszy brat chciał wstąpić do Milicji Obywatelskiej – reakcja matki, która uważała, że mundurowi są narażeni na „Katyń”. Opinia na temat bandytyzmu i jego braku związków z narodowością.
[00:45:28] Podczas okupacji rodzice uprawiali ziemię i mieli pasiekę. Do prac polowych zatrudniano okolicznych chłopów. Po wyzwoleniu, podczas reformy rolnej, ludzie bali się brać ziemię. Ciotka, która została na Ukrainie, wyparła się sióstr, które mieszkały w Anglii i Niemczech. Opinia na temat działalności bytomskiego klubu lwowiaków [Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich].
[00:49:20] Kuzyn, chłopak w wieku poborowym, był długo ukrywany przez rodzinę przed poborem do Armii Czerwonej oraz przed banderowcami. Boh. w 1960 r. pracowała w Bieszczadach i wiedziała o osobach, które się ukrywały. Powojenne lęki.
[00:51:10] Ciotka Kosierowska została deportowana razem z rodziną, mąż został oddzielony i zaginął. Głód na zesłaniu – radość z posadzonych kartofli. Ewakuacja z Armią Andersa, stosunek ciotki do rdzennej ludności Afryki – incydent na cmentarzu w Manchesterze. Wspomnienie ciotki z Iranu. Możliwość wyboru kraju po wojnie – dwaj znajomi Ukraińcy wyjechali do Anglii, ponieważ mieli żony Niemki.
[00:59:00] Choroby wśród zesłańców – syn ciotki zachorował na tyfus i zaginął. Stan psychiczny ciotki po wojnie – wyparcie przeszłości, robienie zapasów żywności, strach przed Rosjanami. Ciotka w Afryce poznała swojego drugiego męża. Boh. wyjeżdżając z Anglii miała w bagażu perukę, którą ciotka wyrzuciła wkładając jej do walizki chleb. Pretensje do boh. z powodu braku paczek od rodziny podczas wojny. [+]
[01:05:10] Repatriacja w 1945 r. – zamieszkanie w domach opuszczonych przez Ukraińców. Zachowanie sąsiadki podczas kolędy, gdzie dzieciaki zamieniły Józefa starego na Józefa Stalina. Strach przed Ukraińcami po wojnie. Boh. była w Stryju w 1975 r. – przyjęcie przez sąsiadów, kradzieże z kołchozu.
[01:09:35] Wspomnienie charakteru ojca i matki. Sytuacja boh., która była dzieckiem starszych rodziców – na wywiadówki chodziła siostra. Podejście do życia.
[01:12:06] Rodzice wyjeżdżając do Polski zabrali beczkę z miodem i zapasy żywności – długa podróż. Pomoc z UNRRA po przyjeździe. Pierwszy dom stał niedaleko lasu – szukanie innego domu z obawy przed bandami. Strach przed obcymi.
[01:16:30] Ucieczka z przedszkola, gdy przyszedł lekarz, który badał dzieci. Boh. była we Wrocławiu podczas epidemii ospy – zatrzymanie przez milicję na dworcu i przymusowe szczepienie – zapach lizolu. [+]
[01:19:44] Rodzice do końca życia mieli nadzieję na powrót do Stryja i dlatego zostali w Przemyślu. Boh. miała koleżanki Żydówki. Wybór zawodu nauczycielki. Rodzice po wojnie zajmowali się rolnictwem. Zainteresowanie przeszłością rodzin Bratkowskich i Kasprowiczów. Wspomnienie krowy rasy holenderskiej.
[01:24:35] Wspomnienia z dzieciństwa – pasienie krów, bielenie domu przed Wielkanocą. Refleksja na temat nauki w szkole średniej i studiów. Nauka religii w szkole. Apel po śmierci Stalina – reakcja boh.
[01:30:51] Traktowanie repatriantów z Kresów przez mieszkańców Przemyśla. Limity rzeczy możliwych do zabrania podczas repatriacji.
[01:32:33] Wspomnienie psa, który dobiegł do pociągu i przyjechał do Polski. Boh. dawała koleżance chleb i dostawał za niego kredki, które były w paczkach z UNRRA. Boh. chodziła do szkoły jako pięciolatka – wyjście z klasy przed odmówieniem modlitwy. [+]
more...
less